Enerji Savaşı’nda Güneydoğu Asya’nın Yeri

Mehmet Özay                                                                                                                28 Nisan 2011 

Güneydoğu Asya’nın potansiyel enerji devi Endonezya, ses getirecek önemli bir uluslararası enerji fuarına ev sahipliği yapıyor. Endonezya Petrol Birliği’nce 18-20 Mayıs tarihleri arasında başkent Cakarta’da 35.si gerçekleştirilecek “Endonezya Enerji Kaynakları: Büyüme, Güvenlik ve Sürdürülebilirlik” başlığı ile uluslararası fuara sayısı 150’yi bulacak yerli ve yabancı şirketin katılması bekleniyor.

Endonezya, özellikle ekonomi ve siyasi istikrar anlamında son yıllarda sergilediği performans ile G-20 ülkeleri arasında yer alırken, giderek artan bir şekilde gerek bölgesinde ve gerekse küresel alanda varlığını güçlendirmeyi ve bu anlamda yeni ilişkileri hayata geçirmeyi hedefliyor. Bu anlamda, enerji gibi tüm dünya ülkelerini yakından ilgilendiren bir konunun ele alınacağı bir platformun gerçekleştirilmesi Endonezya’nın enerji kaynaklarının üretimi, kullanımı ve sürdürülebilirliğinin uzmanlarca masaya yatırılmasının yeni olanaklara ve imkânlara kapı aralayacağına kuşku yok.

Sahip olduğu doğal kaynakları ile yüzyıllardır Avrupa ülkelerinin cazibe merkezi olmuş Endonezya, erken dönemlerde kömür madenleri ile dikkat çekerken, 19. yüzyıl sonunda Hollanda sömürgesi döneminde petrolün varlığı kurulan Standard Oil Company (Vlekke 1967: 314) ile somutlaşmıştı. Bu rezervlerin 20. yüzyılın ikinci yarısında Suharto’lu yıllarda önemli miktarda üretime geçirilmesi ile ülkenin kalkınma basamaklarında yükselmesini sağladı.

Bu kaynakların en önemli bölümlerinden birini Sumatra Adası’nda Açe Eyaleti’ndeki petrol ve doğal gaz kaynakları oluşturuyordu. Açe’deki bu önemli kaynak, ülkenin dış ticaretinin önemli elemanları olarak onyıllarca ülke ekonomisinin ana damarlarından biri olmayı sürdürdü. Adalar topluluğu Endonezya tektonik hareketlerin sıklığı ile dikkat çekerken, bu yer tabakasındaki değişimler kimi bölgelerde yeni kaynakların varlığını da ortaya koyduğu gözlemleniyor. Örneğin, 2004 yılı sonunda yaşanan büyük deprem ve tsunaminin ardından Açe Eyaleti’ni batısındaki Simeuleu Adası açıklarında Alman ve Endonezya teknik kurumlarının işbirliği ile yapılan sondaj çalışmalarında çok büyük miktarda petrol rezervlerine ulaşıldığı yolunda haberler gündeme gelmiş, ancak konu bir şekilde kapatılmıştı.

Bugün ASEAN gibi Güneydoğu Asya ülkeleri içerisinde liderlik rolü oynayan, Hindistan, Avrupa Birliği, ABD ve Japonya’nın yanı sıra, Ortadoğu ülkeleri ile de yakın ilişkileri bulunan Endonezya sahip olduğu enerji kaynakları ile endüstrileşmiş ülkelerin ve kalkınmakta olan ülkelerin cazibe sahasının odağında bulunuyor. Endonezya’da gerçekleştirilecek enerji fuarı aynı zamanda, bölge ülkelerinin yanı sıra, dünya devlerinin de konuya eğilmelerini sağlayacaktır. Bu minvalde yaşanan son gelişme ise ABD’nin ASEAN nezdinde atadığı ilk Büyükelçi David Lee Carden’ın, birliğin merkezi Cakarta’da Endonezyalı Genel Sekreteri Srin Pitsuwan’la yaptığı resmi görüşme ile başlaması oldu. ABD’nin bu önemli girişimi, George W. Bush döneminde bölge ile kopan ilişkilerin çok daha güçlü bağlarla yenilenmesi anlamını taşıyor. Öte yandan, Japonya’nın ASEAN nezdinde büyükelçi atayan ilk ülke olduğunu da hatırlatalım. ABD elçisinin ASEAN’a atanmasının, söz konusu birliğin en önemli üyesi ve bu dönem başkanlığı yürütmesi dolayısıyla Endonezya’yı yakından ilgilendirdiği söylememiz gerekiyor.

Bir anlamda, ABD önemli petrol kaynaklarına sahip Ortadoğu ülkelerinde süre giden istikrarsızlık ortamında enerji gibi hiç de yeni süprizlere açık olmayan bir konuda işi garantiye almayı isteyeceğini tahmin etmek zor değil. Bu çerçevede ASEAN’ı çekip çevirme bağlamında ve de ülkedeki petrol ve doğal gaz başta olmak üzere önemli enerji rezervlerinin kullanıma açık hale getirilmesinde ABD ve Endonezya’nın işbirliğine dikkat çekmeliyiz. Endonezya, Güneydoğu Asya ülkeleri arasında Palmiye yağı üretiminde son derece önemli bir yere sahip. Malezya gibi Endonezya’da bu kayda değer üründen sanayi mamülleri özellikle de yakıt üretimi konusunda uluslararası çevrelerle çalışmalar yaptıkları biliniyor. Özellikle yukarıda değindiğimiz üzere, başta Ortadoğu’daki siyasi istikrarsızlığın neden olduğu petrol fiyatlarındaki artışa çare olarak alternative kaynaklara yönelik çalışmalara hız verildiğine uzmanlar dikkat çekiyor. Söz konusu fuarda, batılı kuruluşların öncülüğünde dalga, güneş ve rüzgar gibi alternatif enerji konusunda da girişimlerin gündeme gelmesi bekleniyor.

http://www.dunyabulteni.net/index.php?aType=haber&ArticleID=157544&q=mehmet+%C3%B6zay