Japonya’da hükümet dikiş tutturamıyor / The government in Japan face inconsistency

Mehmet Özay                                                                                                                             22.07.2025

Japonya’da, 20 Temmuz’da yapılan seçimlerde, iktidar önemli bir güven kaybına uğradı.

İki meclisli sistemin hakim olduğu Japonya’da, üst meclis için yapılan seçimlerde iktidardaki Liberal Demokrat Parti (Liberal Democrat Party-LDP) önemli bir yenilgiye uğradı.

248 sandalyeli üst meclis seçimlerinde iktidar 122, muhalefet ise 126 sandalye kazandı...

Bu durumda, başbakan Shigeru Ishida’nın görev süresini sonuna kadar sürdürüp sürdürmeyeceği tartışmaya açıldığını söylemek mümkün.

Sanseito Partisi

“Seçimin galibi kim?” diye sorulacak olursa, politik gözlemciler ‘ultra muhafazakâr’ sıfatıyla anılan Sanseito Partisi’ni işaret ediyor...

Ana akım diyebileceğimiz iki temel partinin Japon siyasetinde egemenliğine bugün sürpriz bir şekilde üçüncü bir parti yani, Santeiso Parti’si girmiş bulunuyor.

İktidardaki LPD seçimlerin mağlubu olurken, ana muhalefet partisi sol eğilimli Demokrat Parti yerini korudu.

LPD’yi vuran seçim

Japonya’da meclis seçimlerini iktidar partisi LDP ve ittifak yaptığı Komeito’nun yaşadığı kayıp, son dönemde başbakanların ve hükümetlerin zaafiyetlerinin devam ettiğini ortaya koyuyor.

Gözlemciler, 2008 yılındaki Asya ekonomik krizi ardından, LDP’nin iktidarını kaybetmesine benzer bir durumla karşı karşıya olunduğuna dikkat çekiyor.

Seçim sonuçları, gözlemcilerin yakın geçmişe yönelik iki tecrübeyi yeniden gündeme getirmelerine neden oluyor.

İlki, 2024 yılında parti içi yolsuzluk söylemlerinin ardından yapılan parti içi seçimleri bir anlamda, Ishida’nın umulmadık sekilde kazanmasıydı.

Parti içerisinde popülaritesi olmayan bir ismin parti başkanlığı ve ardından, başbakanlık koltuğuna oturması öyle anlaşılıyor ki, Japon seçmenin süreçe ‘değişim’ için hazırlandığını ortaya koyuyor.

İkincisi, bölge ülkeleri gibi, Japonya’yı da vuran 2008 yılı ekonomi krizinin ardından, 2009’da yapılan seçimleri LPD’nin kaybetmesiydi.

Benzeri bir seçim sonucu, bugün tekerrür etmiş olduğu görülüyor.

Seçmen ve aşırı muhafazakârlık

Seçimlerin süpriz galibi olaran nitelendirilen Sanseito Partisi kendisini, “sıradan Japon vatandaşının partisi” olarak tanımlıyor...

Bu durum, gayet standart bir algının Japonya’da da var olduğunu ya da, bugün seçim sonuçları itibarıyla, daha net bir şekilde gündeme geldiğine işaret ediyor.

Aşırı veya ultra muhafazakâr ya da aşırı sağ kavramları, son dönemde siyaset terminolojisine Avrupa’daki gelişmeler neticesinde hızla ve köklü bir şekilde girerken, bu eğilimin küresel temsilcisi ise ABD başkanı Donald Trump özelinde gündeme geliyor.

Küresel karşıtı olarak tanımlanan Sanseito Parti’sinin bir yönüyle de, ‘önce Japonya’ söyleminin de temsilcisi olduğu anlaşılıyor...

20 Temmuz’da, Japonya’da yapılan seçimlerde muhalefet partileri arasında süpriz olarak öne çıkan Sanseito Partisi olması, benzer söylemin Doğu Asya’ya kadar ulaştığını ortaya koyuyor.

2020 yılında muhafazakâr politikacı Shoe Amia tarafından kurulan Sanseito’nun kısa sürede, ülkenin köklü partilerine meydan okur hale gelmesinin, ülke içi nedenleri kadar küresel gelişmelerin de rolü olduğu görülüyor.

Parti başkanı Saime’nin başta ABD’de Cumhuriyetçiler olmak üzere, Avrupa’da aşırı sağı temsil eden bazısı iktidardaki siyasi hareketlere sempati ile yaklaşmasına şaşırmamak gerekir.

Bu noktada, küreset karşıtlığı söylemine karşın, aşırı sağcılığın küreselleşmekte olduğu gibi bir tezatın da Japon ulusal siyasetinde gözlemlendiğini söylemek mümkün.

Sorunlar ve seçim

Ekonomik gidişat kadar, Sanseito Partisi’nin kamuoyun açıklamaları ve kampanya süreçlerinde üzerinde durduğu konulardan biri göçmen karşıtlığı konusu oldu.

Kendine özgü toplumsal yapısıyla dikkat çeken Japon toplumunda ‘göçmenlere’ yönelik hissatın sadece belirli kesimlerle değil, genel bir eğilim olduğu aşikâr.

Bununla birlikte, başta nüfusun kayda değer bir şekilde yaşlanma eğilimi göstermesi, evlilik ve aile kurumunun zaafiyeti gibi nedenlerle, “Acaba göçmenleri kabul etme zamanımız gelmedi mi?” Sorusunun güçlü bir şekilde sorulmasını da gündeme getirmiş durumda.

Bu tartışmanın kapsamlı bir politika sürecine evrilmemesine rağmen, siyasal bir alet olarak Sanseito Parti’si tarafından işlenmesi, öyle anlaşılıyor ki, 20 Haziran seçimlerinde etkisi ortaya koymuş durumda.

ABD ile ilişkiler

Genel bir söyleme tekabül eden ‘küresel gelişmelerin’ özellikle, Japonya-ABD ilişkilerinin 2 Nisan’dan bu yana gizli/açık gergin bir nitelik taşımanın rolünü yabana atmamak gerekir.

Trump’ın, 20 Ocak’ta başkanlık koltuğuna oturması ardından kabul ettiği ilk yabancı konuklardan biri Japon başbakanı Ishida’ydı.

Ishida, Trump’la basın açıklamasına çıktığı gün gayet olumlu görüşlerle gündemin, iki ülkenin yakın ittifak ilişkilerinin ekonomi boyutunda da devam edeceği öngörüsünü dile getiriyordu.

Ancak, yine Trump’ın 2 Nisan’da özgürlük günü olarak anılan küresel ticareti belirleyen kararlarının, Japonya ile olan bölümünde, bugüne kadar arzu edilen yakın işbirliğinin ortaya çıkmamış olması bugün başbakan Ishida’nın koltuğunun sallanmasında kayda değer bir önemi bulunuyor.

Bu bağlamda, son dönemde özellikle ekonomik sorunlarla boğuşan Japonya’da, ABD’den gelen tarih rüzgârı mevcut durumu daha da olumsuz bir yöne süreklediği ortada.

Bunun en açık göstergesi, tarif görüşmeleri sürerken yapılan üst meclis seçimlerinde, görüşmelerde öncü isim olarak öne çıkan başbakan Ishida’nın ve partisi LDP’nin önemli yara alması oldu.

Seçim sonuçları, Japon seçmenin ABD ile yapılmakta olan ticaret görüşmelerinin sonuçlarını beklemeden, iktidara önemli bir mesaj vermeyi tercih ettiğini ortaya koyuyor.

Geçtiğimiz Ekim ayında yapılan halk meclisi seçimlerinde çoğunluğunu kaybeden LDP, şimdi de üst mecliste çoğunluğu muhalefete kaptırmış durumda.

Başbakanlık kolduğuna dokuz ay önce oturan Başbakan Ishida’nın ve LDP’nin bugünlerde önemli bir karar aşamasında olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

https://guneydoguasyacalismalari.com/japonyada-hukumet-dikis-tutturamiyor-the-government-in-japan-face-inconsistency/