1873’te Hollanda ile Açe arasında başlayan savaş sonucunda, 1903 yılına
geldiğinde Açe Sultanı ele geçirilmesine rağmen, ancak Açeliler özgürlük ve
bağımsızlık mücadelelerine kaldıkları yerden devam ettiler. Açeliler,
Hollandalılara karşı vur-kaç taktiği şeklinde küçük çaplı askeri harekatlar
düzenlediler. Açe’de, halkın Hollandalılara karşı sergilediği gerilla
mücadelesi İkinci Dünya Savaşı ve sonrası için örnek oldu.
Bütün Endonezya adaları gibi Açe bölgesi de 1942’de Japonya’nın
işgaline maruz kaldı. 1942 yılında Açeliler Hollanda sömürgesinden kurtulmak
amacıyla Japonlarla işbirliği yaptılar. Açeli liderler Japon Amirali Fujiwara
ile Hollandalıların Açe’den çıkartılması konusunda anlaştılar. Ancak Japon orduları
verilen sözde durmadı, 1945 yılında Hiroşima ve Nagasaki’ye atom bombası
atılana değin yeni bir sömürgeci güç olarak bölgede şiddeti devam ettirdi ve
Açe-Sumatra bölgesini ele geçirdi. Japonlar, Açe’de bulundukları kısa süre
içerisinde karşılarına İslam Birliği Hareketi’nin çıkmasından endişe duydular.
Bu yüzden eğitim kurumlarında Arapça öğretimini yasakladılar.
Japonya 1945 yılında Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombaları
nedeniyle Açe’den çekilmek zorunda kalınca, bunu fırsat bilen Hollanda
bölgedeki hakimiyetini yeniden tesis etmeye teşebbüs etti. Hollandalılar Açe’de
yine varlık gösteremedikleri gibi, bu sefer Cava Adası’nda da büyük bir
direnişle karşılaştılar. Halkının direniş mücadelesi sonucunda, Açe 17 Ağustos
1945’de bağımsızlığını ilân etti. Hollandalılar 1949 yılına kadar başkent
Cakarta’da varlıklarını sürdürdükleri için Endonezya Cumhuriyeti’nin tek bağımsız
bölgesi Açe oldu.
Açe halkı önemli bir direniş göstererek Hollandalıların Açe’ye
girmesine engel olduğu gibi, Cava Adası’ndaki milliyetçi gruba yardımda
bulunarak Endonezya’nın bağımsızlığında da önemli bir rol oynadı. Sömürgecilere
karşı direniş bilincini artıran, Açe’nin tarihten gelen birikimidir. Ayrıca,
Endonezya Cumhuriyeti ilân edildikten kısa bir süre sonra, Açe halkı bu yeni
bağımsız devlete desteğini hediye ettiği uçakla gösterdi ve bu böylece modern
Endonezya devletinin havayollarının kuruluşunun da ilk basamağı gerçekleşti.[1]
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder