Endonezya’da başkanlık seçimlerine doğru / Towards the presidential elections in Indonesia

Mehmet Özay                                                                                                                            27.06.2022

Endonezya’da başkanlık seçimlerine bir buçuk yıla yakın bir süre kalırken, mevcut başkan Joko Widodo (Jokowi) kendi dönemini en iyi şekilde sonuçlandırma çabası sergilerken, olası adayların koalisyon görüşmelerinin de başladığı görülüyor.

2014 ve 2019 seçimlerini, rakibi eski general Prabowo Subianto karşısında kazanmak suretiyle, son iki dönemdir başkanlık koltuğunda oturan Jokowi’nin, en zorlu yönetiminin kovid-19 süreci olduğuna kuşku yok.

Kovid-19 sürecine değin, Jokowi yönetiminin en önemi vurgusu, ülke ekonomisini daha ileri noktalara taşımak ve bunun temel araçlarından biri olan alt yapı faaliyetlerine ağırlık vermekti.

Böylece, başkan Jokowi, kendisinden önceki altı devlet başkanıyla benzer önemde tarihe geçmesini sağlayacak politikalarıyla öne çıkıyordu.

Gerek, 270 milyonluk nüfusa sahip olmanın iç piyasa kazandırdığı dinamizm gerekse, ASEAN bünyesindeki ekonomik işbirliğinin kapısının özellikle, 2015 yılında ASEAN Ekonomi Topluluğu (ASEAN Economic Communty-AEC) aralanmış olması Endonezya ekonomisinin gelişmesinde önemli rol oynuyor.

Endonezya’nın ASEAN ülkeleri içinde, son on yılda doğrudan dış yatırım çekme noktasında Vietnam, Singapur ile birlikte ilk üçte yer alması ekonomi alanında atılan adımların ve yukarıda dikkat çekilen süreçlerin katkısı olduğuna kuşku yok.

Dış yatırıma vurgu

Bununla birlikte, çok farklı yatırım özelliklerine sahip ülkenin dört bir yanında yoksulluk ve geri kalmışlıkla mücadelede de önemli bir enstrüman olan, doğrudan dış yatırımın yeterli olduğu söylenemez.

Öyle ki, başkan Jokowi’nin hem uluslararası ziyaretlerinde ve uluslararası toplantılarda dış yatırımı öncelikli bir konu olarak gündeme getirmesi bir yandan, ülke kalkınmasında var olan zorluğu ortaya koyduğu gibi öte yandan, bir siyasi lider olarak bu konudaki azminin de bir göstergesi kabul etmek gerekir.

Bu çerçevede, örneğin yeni başkentin kurulması, hava ve deniz limanlarının yenilenmesi gibi çeşitli alt yapı çalışmalarıyla ulusal kalkınmaya katkısı anlamına gelecek bu yöndeki politikalarının akamete uğraması bu döneme, yani kovid-19 sürecine rastlıyor.

Bu noktada, başkan Jokowi’nin son iki buçuk yıla varan kovid-19 sürecinde, 270 milyonluk nüfusa sahip Endonezya’yı en iyi biçimde yönetebildiği yönündeki görüşler de bu anlamda dikkat çekiyor. 

2024 seçimleri

2014 ve 2019 seçimlerini rakibi Prabowo Subianto karşısında kazanmak suretiyle, son iki dönemdir başkanlık koltuğunda oturan Jokowi’nin, seçim yasasına göre aday olamayacağı dikkate alındığında, Endonezya’da ulusal siyasette yeni bir dönemin başlayacağı anlamı taşıyor.

Jokowi’nin Doğu Cava’da Solo şehri belediye başkanlığından itibaren destekçisi olan Megawati’nin başında bulunduğu Endonezya Mücadeleci Demokrasi Partisi (Perjuangan Demokrasi Indonesia-PDI-P), henüz bir aday belirlememiş gözüküyor.

Bunun yanı sıra, iki dönemdir iktidarda söz sahibi olan PDI-I’nin hangi adayla yarışa devam edeceği merak konusu. PDI-P çevrelerinde ne artık iyice yaşlanmış Megawati’nin adaylığı ne de, geniş halk kesimlerinde popülerliği bulunmayan kızı Maharani’nin aday gösterilmesinin beklendiğini söylemek güç.

2014 ve 2019 başkanlık seçimlerinde Jokowi’nin rakibi olarak siyaset sahnesinde yer alan eski general ve Gerindra partisi başkanı Prabowo Subianto’nun başkan olma arzusu devam ediyor.

2019 seçimlerinin ardından, Jokowi’nin bir anlamda ulusal birliğin tesisi adına Prabowo’yu savunma bakanı olarak kabineye alması, muhalif söylemin bir şekilde yumuşatılması anlamı taşıyordu.

Bugün ise, bakan Prabowo’nun 2024 seçimleri öncesinde bazı siyasi parti liderleriyle lobi faaliyetleri yaptığı biliniyor.

Son dönemde PDI-P lideri Megawati ile Gerindra lideri Prabowo arasında görüşmeler yaşansa da, 2014 ve 2019’da rakip olmuş bu iki siyasi yapının birleşmesi ihtimal dahilinde olsa da, büyük bir sürpriz olarak değerlendirmek gerekir.

Bu süreçte, PDI-P’nin yine tıpkı, Jokowi gibi yerel yönetimle önemli tecrübe kazanmış bir ismi başkan adayı olarak çıkartmaları mümkün gözüküyor. Bu noktada, Orta Cava Eyalet valisi Ganjar Pranowo’nun adının bir süredir gündemde olduğunu söyleyebiliriz. 

PDI-P’nin üst lider kadrosunun yanı sıra, süreçte Jokowi’nin de başkan adayı belirlenmesi sürecinde inisiyatif kullanacağını düşünmek mümkün. Bu noktada, Jokowi’nin kendisi gibi sivil eğilimleri güçlü, demokratik yapıyı öncelleyen bir adayı desteklemesi daha doğal bir gelişme olacaktır.

NAS-DEM önemi çıkıyor?

2011 yılında kurulan Ulusal-Demokratlar (Nasional Demokrat-NASDEM) lideri Surya Paloh, en azından şu anki gelişmelere bakıldığında kendisi başkan adayı olmayı düşünmediği anlaşılıyor.

Geçtiğimiz dönemde Jokowi’ye destek veren NAS-DEM’in önümüzdeki seçim sürecinde önemli koalisyon ortaklarından biri olacağını söylemek mümkün.

Bu noktada, NASDEM’in, 2002’de dönemin Megatawi Sukarnoputri iktidarında güvenlikten sorumlu bakanlık yapmış olan eski general Susilo Bambang Yudhoyonu’nun (SBY) partisi Demokratlar’ın rolünü üstlenmeye hazırlandığı ileri sürülebilir.

Bir yandan, son iki dönem başkan adayı olup kazanamamış aşırı milliyetçi ordu çevrelerinin temsilcisi kabul edilen Prabowo ile demokratik idealleri milliyetçilikle birleştiren NASDEM liderinin biraraya gelmesinin olası bir koalisyon zemini oluşturmak kadar, seçimlerin barışçıl bir süreçte geçmesi için bir siyasal sadakat konusunda anlaşmaları olarak yorumlanıyor.

Açıkçası bu görüşme içeriği bile güçlü aday konumundaki Prabowo’nun karşısında NAS-DEM’in güçlü bir parti olarak çıktığı şeklinde anlamak da mümkün.

Prabowo&Anies

Adaylar noktasında, bugün isimleri öne çıkan isimlere bakıldığında, Gerindra lideri Prabowo Subianto, Jakarta valisi Anies Baswedan isimlerinin ülkenin seçim borsasında önemli bir yeri bulunuyor.

Bu iki siyasetçi arasında belirleyici husus hiç kuşku yok ki, Prabowo’nun ordudan gelme bir siyasetçi olması; Anies’in ise daha önce kısa süreliğine de olsa eğitim bakanı olması ve ardından, özellikle Jokowi karşıtı bir şekilde İslamcı denilebilecek çevrelerin desteğiyle Jakarta valiliğini kazanmasıdır.

Bununla birlikte, İslamcı partilerin kendi aralarında bütüncül bir siyasal yapı oluşturamamaları, Anies’in milliyetçi kökenli partilerden en azından bazılarının desteğini almadan tek başına aday olabilecek bir çoğunluğu sağlamasının zor olduğunu gösteriyor.

https://guneydoguasyacalismalari.com/2022/06/27/endonezyada-baskanlik-secimlerine-dogru-towards-the-presidential-elections-in-indonesia/