Fransa devlet başkanı Macron’dan yeni Avrupa fikri: “Avrupa Siyasal Topluluğu” / The idea of a new Europe from French president Macron: “European political community”

Mehmet Özay                                                     11.05.2022

Fransa’da ikinci dönem başkan olan Emanuel Macron, Avrupa Birliği’nin geleceği için yeni formül önerdi. Macron, Strausbourg’da Avrupa Parlamentosu’nda yapılan, “Avrupa Günü” oturumunda, “Avrupa siyasal topluluğu” fikrini gündeme getirdi. 

Macron’un söz konusu bu önerisi, bir süredir krizlere konu olan AB’nin ötesinde geniş anlamıyla Avrupa’nın güvenlik ve istikrarını sağlamaya yönelik yeniden yapılanma anlamı taşıyor.  

AB parlamentosundaki oturum, aynı zamanda AB’nin geleceğinin ele alındığı yaklaşık bir yıl süren çeşitli etkinliklerin sonu gününde, “Avrupa Birliği’nin Geleceği Konferansı”na da konu olmasıyla dikkat çekiyor. 

Macron hızlı başladı

Daha önce de dile getirdiğim üzere, Fransa’da başkanlık seçimlerinin sadece Fransa için değil, Avrupa Birliği için de gayet önemli olduğu gerçeği, Macron’un ikinci başkanlık döneminin daha ilk gününden gündeme getirdiği somut öneri ile ortaya konmuş oldu. 

Emanuel Macron, yeni başkanlık dönemi için geçtiğimiz Cumartesi günü yapılan törenden bir gün sonra, siyasal ve ekonomik krizlere konu olan Avrupa’nın geleceğine dair yaptığı bu ilk önemli açıklama, temelde mevcut AB yapısını konsolide etmeyi amaçlaması kadar, bunun ötesinde AB sınırları dışına taşmasıyla da önem taşıyor. 

Doğu Avrupa sorununa bütüncül yaklaşım

Macron’un bu çıkışının, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından yaşanan süreçte AB, NATO kurumsal yapılarının kendi aralarındaki ayrılıklar ve bunun Rusya’yı durdurmaya mani olmamasının doğurduğu güvenlik açığıyla doğrudan ilişkisi olduğuna kuşku yok. 

Bu noktada, Macron’un açıklaması, ‘yeni AB’ için gayet önemli bir sürecin başlatmakta olduğuna işaret ediyor. 

Ukrayna’nın olası bir AB üyeliğine ve/ya NATO üyeliği girişimi olduğu yolundaki iddia üzerine, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin’in, 24 Şubat’tan bu yana Ukrayna’yı işgale kalkışması, bugün Doğu Avrupa’daki istikrarsızlığın Kıta Avrupası’nı etkileyecek boyuta getirmiş durumda. 

Bu gelişme, sadece Doğu ve Orta Avrupa’da eski Sovyet bloğu üyesi ülkeler üzerinde bir baskı oluşturmakla kalmıyor, genel itibarıyla AB’nin temsil ettiği Avrupa barışının tehdit altında olduğunu gösteriyor. 

Söz konusu barışın, zorunlu bir sıcak çatışmayı gerektirmediği, aksine Ukrayna işgali ile Avrupa toplumlarının gıdadan enerjiye refah düzeylerinde belirgin bir hale gelen tehdidin oluşturduğu baskı, AB’nin bugün en güçlü sözcüsü konumundaki Fransa devlet başkanı Macron tarafından alternatif arayışını yüksek sesle dile getirmesine neden olmuş gözüküyor. 

Avrupa siyasal topluluğu

AB’nin bölgesel birlik olarak yapısal bütünlüğünü tehdit eden bir anlamda genişleme projesini ciddi anlamda zedeleyen husus, önce İngiltere’nin ayrılması oldu. Ve ardından, Ukrayna örneğinde görüldüğü üzere, iddialara bakılırsa AB üyeliğine hazırlanma süreci Rusya’nın işgaliyle şimdilik sonu belirsiz bir döneme giriş anlamı taşıyor. 

Bununla birlikte, Ukrayna üzerinden bütün bir Avrupa’yı etkisi altına alan bu belirsizlik üzerine, yeni bir Avrupa siyasal düşüncesinin ve bunun izdüşümü olacak birliğin tesisinde, “Avrupa siyasal topluluğu” kavramını gündeme getirilmesi gayet önemli.

Bu noktada, Macron Avrupa güvenliğini doğrudan üye sıfatı taşımamakla birlikte, İngiltere ve Ukrayna’yı da içine alacak geniş Avrupa siyasal yapısı oluşturulmasını gündeme taşıyor. 

Peki bu yeni “siyasal birlik” ne anlam ifade ediyor? Bu oluşumun, sadece güvenlik eksenli olmadığı, enerjiden ulaşıma, alt yapıdan yatırıma kadar geniş kurumsal yapıları bünyesinde barındırdığı Macron’un açıklamasından anlaşılıyor. 

Bununla birlikte, detayları henüz bilinmeyen bu yeni projenin özellikle haklar, sorumluluklar ve yükümlülükler gibi AB için her daim sorun olan alanların nasıl düzenleneceğini de beraberinde getiriyor. 

Söz konusu belirsizlik kadar, AB için yeni bir reform süreci ve dolayısıyla yeni bir yapılanması anlamı taşıması bu önerinin şimdilik belirsizlikle anılmasına neden oluyor. 

Öte yandan, Macron’un bu önerisinin sadece Ukrayna’yı kurtarma operasyonu olarak düşünmek mümkün değil. Aksine, Ukrayna örneği AB bünyesindeki veya AB’ye girmeye hazırlanan ülkeler için benzer bir tehditle karşı karşıya kalma ihtimalini taşıması, tehlikenin Avrupa çapında hissedildiğini açıkça ortaya koyuyor. 

Bu nedenle Macron’un önerisi üzerinde durulmaya değer olduğu gibi, hiç kuşku yok ki, doğuracağı sonuçlarla da Avrupa için yeni bir dönemin başlayabileceği anlamı taşıyor. 

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile AB’nin zaten var olan iç sorunlarının, Rusya tehdidine paralel olarak artması; NATO’da lokomotif işlevi gören ABD’de politik istikrarsızlık ve Donald Trump gibi bir siyasetçinin yeniden iktidar olma potansiyeli ve bu sürecin öngörülemezliği AB’yi kendi başının çaresine bakma ile karşı karşıya bıraktığı ortada. 

Yaşanan sorunlar karşısında bir çıkış yolu arayan AB’de Fransa devlet başkanı Emanuel Macron’un gündem oluşturan ve kendisi tarafından “tarihi bir sorumluluk olarak” tanımlanan “Avrupa siyasal topluluğu” kavramı özellikle, Haziran ayında yapılacak olan Avrupa Konsey toplantısında detaylı bir şekilde ele alınması bekleniyor. 

https://guneydoguasyacalismalari.com/2022/05/11/fransa-devlet-baskani-macrondan-yeni-avrupa-fikri-avrupa-siyasal-toplulugu-the-idea-of-a-new-europe-from-french-president-macron-european-political-community/