Mehmet Özay 07.03.2022
Söz konusu bu seçim Sabah, Malaka ve Sarawak eyalet
seçimlerinin ardından pandemi sürecindeki dördüncü eyalet seçimi olacak.
12 Mart Cumartesi günü Cohor eyaletinde yapılacak olan
seçim kendine özgü nitelikleriyle dikkat çekiyor. Üç farklı koalisyon bloğunun
yanı sıra, bazı tekil partiler 2.5 milyonu aşkın seçmenin oy kullanma hakkına
sahip olduğu seçimde, 56 sandalyeli eyalet parlamentosunda yer almak için
yarışacaklar.
Eyalet baş yöneticisi Osman Sapian’ın geçen Aralık ayında
vefatının ardından, parlamentoda BN-Bersatu ve PAS koalisyonu 28, PH koalisyonu
ise 27 milletvekilliğine sahip olmasının doğurduğu azınlık hükümetinin varlığı,
eyalette seçimi zorunlu kılan bir unsur olduğunu söylemek gerekiyor.
Bu noktada, istikrar ve güvenin çokça ihtiyaç duyulduğu böylesi
bir ortamda, seçmenlerin karşısına çıkacağı seçim, belki de ulusal seçimlere az
bir süre kala iktidar, muhalefet ve ‘Makyavelist partiler’ için son mücadele
alanı olacak.
56 sandalyeli Cohor eyalet parlamentosu seçimlerini
kazanan koalisyon bloğunun önereceği isim eyalet baş yöneticisi olarak, eyalet
sultanı İbrahim İskender tarafından atanmış olacak.
UMNO kazanma peşinde
Ulusal Cephe (Barisan Nasional-BN) koalisyonu ve
bu oluşumun ana omurgasını teşkil eden Birleşik Malay Ulusal Organizasyonu (United Malay National Organization-UMNO), Malezya siyasetine güçlü bir damga vurmaya
hazırlanıyor.
UMNO genel başkanı Ahmed Zahid Hamidi yaptığı açıklamada,
2018’de kaybettikleri eyalet yönetimini bu sefer oyların üçte iki çoğunluğunu
yani 56 milletvekilliğinden 38’ini alarak eyaleti yeniden yönetmek
istediklerini belirtti.
Parti’nin genç stratejistlerinden Isham Jalil, Cohor
seçimlerinde “Gelecek için istikrar” sloganını seçtiklerini söylüyor. Böylesi
bir sloganın seçilmesi tesadüf olmadığı gibi şaşırtıcı da değil.
Hem Malezya ulusal siyasetinde hem de son iki buçuk
yıldır pandemi döneminde toplumun en çok ihtiyaç duyduğu hususun her boyutuyla
‘istikrar’ olması kuşkusuz ki, seçmene daha sempatik geleceği düşünülmüş
olmalıdır.
UMNO siyasi elitini umutlandıran unsur ise, geçtiğimiz
Kasım ayında Malaka’da yapılan eyalet seçiminde 28 seçim bölgesinden 21’nde
birinci parti olarak çıkmalarıydı.
UMNO, her ne kadar ultra Malay milliyetçisi bir parti
olarak bilinse de, Malaka, Cohor gibi gayet farklı etnik ve dini yapıların yaşam
sürdüğü eyaletlerde farklı stratejiler izleyerek seçmenlerin safına
çekebiliyor.
Seçmenin siyasi tercihlerinin 2018’de PH’a verdiği önemli
desteğin, kısa sürede yeniden bir anlamda ‘antik’ siyaset yapıcılara dönmüş
olması üzerinde durulmayı hak ediyor. UMNO çevreleri bu yönelimde, PH’nin 2018
seçimleri öncesinde vaatlerini yerine getirememiş olmasına bağlıyor.
Bu konuda, aradan geçen süre zarfında, tüm bu sürece dair
gayet açıklayıcı yazılar yazdık. Burada bütün bir süreci yeniden ele almaya
gerek yok.
PH’nin kendi iç siyasi çekişmeleri ve özellikle,
Başbakanlığa kimin getirileceği konusunda yaşanan uzun tartışmaların yorucu
olduğuna kuşku yok. Ancak sürecin en önemlisi, 24 Şubat 2020 tarihindeki sivil
darbedir.
Cohor’un farkı
Ülkenin 13 eyaleti arasında yer alan Cohor’un siyasetin
kurallarının belirlendiği bir eyalet olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Cohor, hem etnik kompozisyonu hem de, ulus-devlet kuruluş
sürecinde UMNO’nun kuruluşuna tanıklık etmesi, bu eyaleti her siyasi parti için
önemli kılıyor.
Öte yandan, şehrin ekonomik olarak orta sınıflaşmanın
yüksek olduğu ve Singapur şehir devletine komşu olması, Malaka Boğazı’na doğu
çıkışına hakim konumda bulunması gibi bir dizi özelliği ile hem iç hem dış
yatırımları bünyesinde toplayabilen bir özelliğe sahip.
Bu yapılanmada, eyalet sultanının bizatihi kendisinin de
bir işadamı olması, ulusal ve uluslararası iş çevrelerinin eyalette ciddi
yatırımlar getirmelerinde önemli bir işlev görüyor.
PH bloğu, diğerleri ve handikapler
Öte yandan, 2018 yılı seçimlerinin galibi Umut Koalisyonu
(Pakatan Harapan-PH), ise, 2020 Şubat’ında sivil darbeye maruz
kalmasının ardından, çeşitli siyasi manipülasyonlarla eyaletlerdeki yönetim
gücünü tedrici olarak yitirmesi ortada, “yarım kalan” bir sürecin olduğuna
işaret ediyor.
Bu anlamda, bünyesinde Halkın Adaleti Partisi (Partai
Keadilan Rakyat-PKR), Demokratik Eylem Partisi (Democratic Action Party-DAP) ve Emanet Partisi’ni (Partai Amanah)
barındıran muhalefetin de Cohor seçimlerine bakışı, tıpkı
UMNO gibi başarı sağlayarak, pandeminin etkisinin kaybolmasının ardından, hemen
yapılması beklenen 15. genel seçimlere iyi bir moralle hazırlanmak.
Bugün Malezya siyasetindeki bu iki ana bloğun yanı sıra,
gerek bu eyalet seçiminde gerekse genel seçimlerde oyunun rengini
değiştirebilecek olan iki partiden bahsetmek mümkün.
Bunlar, 24 Şubat 2020 sonrasında kurulan Yerli Birlik
Partisi’nden (Parti Pribumi Bersatu Malaysia-Bersatu) ve yirmi yıla varan uzunca bir süre Kelantan Eyaleti’nin
baş yöneticiliğini de yapmış olan, parti başkanı Nik Aziz’in merhum olmasının
ardından, bir türlü istikrarlı bir siyaset sergileyemeyen Malezya İslam Partisi
(Parti Islam
SeMalaysia-PAS).
Bu iki siyasi organizasyon son derece komplike Malezya
siyasetinde, önceki iki ana grupla ittifak yapıp yapmama arasında, dönem dönem
farklılaşan eğilimleriyle Makyavelist siyasetin unsurları olarak dikkat
çekiyorlar.
Örneğin, PAS, merhum Niz Aziz döneminde Umut Koalisyonu
içerisinde yer alırken, 2018 yılındaki genel seçimlerde Abdul Hadi Awang
liderliğinde UMNO ile ittifak kurarak BN koalisyonunda yer aldı. Malaka Eyalet
seçimlerinde ise Muhyiddin Yasin’in başında bulunduğu Ulusal İttifak ile
birlikte hareket etti. Bugün yine Ulusal İttifak içerisinde yer aldığı gözlenen
PAS’ın ulusal siyasette iyi bir sınav verip vermediği tartışma konusu olmaya
devam ediyor.
Koalisyon yapıları
Tam da, bu nedenle ve bu amaca matuf olacak şekilde,
Cohor eyalet seçimine Ulusal İttifak (Perikatan Nasional-PN) çatısı
altında yani, üçüncü koalisyon bloğu partileri olarak giriyorlar. Bu partinin
yanı sıra, bir diğer koalisyon ortağı Çin etnik partileri arasında, adı pek
fazla duyulmayan Gerakan (Parti Gerakan Rakyat Malaysia-Garakan)
bulunuyor.
24 Şubat 2020 sivil darbesine giden süreçte bir yandan,
Umut Koalisyonu öte yandan, o dönem Yerli Birlik Partisi (Parti Pribumi Bersatu
Malaysia-Bersatu) bünyesinde birlikte yer aldıkları ve partinin
başkanlığını yürüten Dr. Mahahir Muhammed’e ‘ihanet’ etmekle itham edilen,
sabık başbakan ve eski Milli Eğitim Bakanı Muhyiddin Yasin’in başında bulunduğu
PN’in Cohor Eyaleti’nde belirli bir ağırlığı var.
Bu hem Muhyiddin Yasin’in Cohor Eyaleti’nin önemli
şehirlerinden Muar’lı olması, 1986-1995 yılları arasında eyalet baş
yöneticiliği yapması dolayısıyla otuz beş yılı aşkın süredir eyalet siyasetinde
yer alması dolayısıyla, bölge siyasetçileri ve seçmenlerini yakından
tanımasının rolü büyük.
Bu üç koalisyon bloğunun ardından seçimlerde tek başına
girecek partiler de bulunuyor. Bunlar arasında Dr. Mahathir Muhammed’in kurduğu
son parti, Vatan Mücadelesi Partisi (Parti Pejuang Tanah Air-PPTA) ile genç siyasetçi, Gençlik ve Spor
eski bakanı Syed Saddiq’ın yakın zamanda kurduğu Malezya Birleşik Demokrasi
Birliği (Malaysian United Democratic Alliance-MUDA) bulunuyor.
Böylesine farklılaşan bir siyaset ortamında PH koalisyonunun
2018 yılındaki başarıyı yakalaması zor görünse de, önemli bir başarı elde
edeceğini düşünmek mümkün.
Cohor eyaletinin demografik, ekonomik ve ülke modern
siyasi tarihindeki belirleyiciliğinden hareketle Cumartesi günü yapılacak
seçimlerin, yakında yapılması beklenen genel seçimler öncesinde tüm siyasi
partiler için önemli bir sınav olduğuna kuşku yok.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder