Joko Widodo’dan G-20 ülkelerine önemli mesajlar / Joko Widodo’s crucial statements to G-20 countries

Mehmet Özay                                                                                                                            18.02.2022

Bu yıl G-20 Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak olan Endonezya devlet başkanı Joko Widodo (Jokowi), G-20 ülkeleri Maliye Bakanları toplantısında önemli mesajlar verdi.

Jokowi, söz konusu toplantıda yaptığı açılış konuşmasında, bir yandan kovid-19 öte yandan, bazı bölgelerde çatışma ihtimalinin görüldüğü bir dönemde dünyanın kritik bir süreçten geçtiğine vurgu yaparak, küresel ekonominin öncü ülkelerini sağduyulu politikalara davet etti.

Jokowi’nin konuşmasından hareketle, G-20 dönem başkanlığında Endonezya’nın önceliğinin kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik olduğunu söylemek gerekiyor. Jokowi, bu noktada G-20 ev sahipliği konusunda ilk mesajlarını geçtiğimiz Eylül ayında BM genel kurulundaki yıllık toplantıdaki konuşmasında ortaya koymuştu.

İki gün sürecek toplantıda G-20 ülkeleri maliye bakanlarının gündeminde para politikaları, küresel olarak etkisini gösteren yüksek enflasyon ile kovid-19’la etkin mücadelede aşı tedariki bulunuyor.

Dönem başkanı Endonezya’dan çözüm önerileri

Gelişmekte olan ülkelerin her yıl periyodik olarak gerçekleştirdikleri zirve, bu yıl Endonezya’da gerçekleştirilecek.

Ekim ayındaki bu önemli zirveye hazırlık bağlamında ilgili 20 ülkenin maliye bakanlarının Jakarta’daki toplantısında devlet başkanı Jokowi’nin açılış konuşması gayet önemli mesajlar içeriyor.

Bölgesel ve küresel barışın merkeze alındığı görülen konuşmada, jeopolitik rekabet yerine ülkelerin birbirleriyle işbirliğinin önemine dikkat çekmesi iki temel olguyu akla getiriyor.

İlki, G-20 gibi küresel bir oluşum içerisinde yer alan bir Güneydoğu Asya ülkesinin küresel meselelere bakışında, yerel ve bölgesel değerleri öne çıkarttığını söylemek mümkün. Yerel değerlerden kastım, Malay toplumlarında gotong-royong adıyla bilinen ve bir mahalle ve köyün çevre, ekonomik kalkınma vb. gibi alanlarda var olan sorunlarını ortak çaba ile çözüme kavuşturma yöntemidir.

Lokal değerlerin bir göstergesi olan bu yaklaşımın benzerinin, diğer bazı toplumlarda olduğu söylense de, bugün halen Endonezya’da aktif olduğuna tanıklık edilmesi devlet başkanının bölgesel ve küresel sorunlar karşısında çözüme yönelik olarak, bu yerel değerden hareketle benzer bir yaklaşım ortaya koyması gayet anlamlı.

İkincisi ise, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (Association of Southeast Asian Nations-ASEAN) bünyesinde geliştirilen ve belli ölçülerde başarılı kabul edilebilecek olan konsensusa dayalı olarak sorunların çözülmesi yaklaşımıdır.

Başkan Jokowi, örneğin Doğu Avrupa, Güney Çin Denizi, Ortadoğu, Batı Asya gibi dünyanın farklı bölgelerinde var olan gerginliklerin kendini gayet net hissettirdiği siyasi sorunlar; kovid-19’un bütün ülkelerde neden olduğu sağlık ve ekonomik durgunluk ve gerileme karşısında, G-20 ülkelerinin ortak kararları ile tüm dünyayı düzlüğe çıkaracak bir yaklaşım sergilemelerinin önemine vurgu yapıyor.

Jokowi’nin konuşmasında dile getirdiği bu hususlarla aslında, dönem başkanlığı çerçevesinde ülkesinin zirveye nasıl bir katkı yapacağının da ipuçlarını böylece ortaya koyduğunu söylemek gerekir.

Özellikle, son iki yılı aşkın süredir küresel gündemin ilk sırasında yer alan kovid-19 ile bir yanda Asya Pasifik bölgesinde ABD-Çin ile öte yandan ABD önderliğinde NATO’nun Doğu Avrupa’da Rusya ile karşı karşıya geldiği bir dönemde Jokowi, gelişmekte olan ülkelerin sorumluluğuna dikkat çekti.

Küresel sorunlara yerel değerlerle çözüm

Yukarıda dikkat çekilen gotong-royong vurgusu önemli. Nihayetinde küçük bir yerleşim yerinde karşılaşılan sorunları çözme yöntemi ile bölgesel ve küresel ölçekte karşılaşılan sorunlara verilecek karşılık yöntemsel olarak benzerlik göstermesi doğal bir durum.

Bu noktada, başkan Jokowi’nin küresel ekonominin içinde bulunduğu duruma atfen yeniden kalkınma mümkün olacaksa bunun tek tek ülkelerin çabalarıyla değil, bütüncül bir yaklaşımla olabileceği hususa yaptığı vurguyu dikkate almakta yarar var.

Bir başka deyişle, Jokowi yaşanan ekonomik krizlerden çıkışın ya hep birlikte olacağını veya ol/a/mayacağına vurgu yapıyor.

Kritik bölgeler: Doğu Avrupa-Güney Çin Denizi

Jokowi’nin üzerinde durduğu konuların bir diğeri ise çatışma riski… Özellikle son bir aydır küresel medyanın dikkatini üzerine yoğunlaştırdığı Doğu Avrupa’daki krizi gündeme getiren Jokowi, böylesi bir jeo-politik çekişmenin kimseye yarar getirmeyeceğini hatırlattı.

Her ne kadar, Jokowi doğrudan isim vermese de, benzer bir durumun Güney Çin Denizi merkezli gelişme gösteren ve son dönemde, Çin ile ABD’nin çeşitli askeri yönelim ve icraatlarıyla söylemler noktasından fiili duruma geçme ihtimali taşıyan çatışma boyutunun gerçekliği de ortada.

Doğu Avrupa’da Ukrayna’da yaşanan kriz nasıl ki, sadece Rusya ve Ukrayna arasında bir çatışma olarak kalmayacak, aksine bütün bir Avrupa’yı tesiri altına alacak ise, benzer bir durumun Güney Çin Denizi’nde karşılaşılacak bir sıcak çatışmanın, Asya-Pasifik bölgesinin tümünü etkileme riski bulunuyor.

Söz konusu bu riskleri hissetmek için, ilgili bölgelerdeki ülkelerin aktif çatışma ortamında yer almalarına gerek yok. Herhangi bir çatışma ortamında, ulusal güvenlik ve risk yönetiminin her ülke için maliyetinin çeşitli alanlarda kendini ortaya koyacağına şüphe bulunmuyor.

Aşı adaleti

Kovid-19’un omicron varyantıyla küresel boyutta devam eden etkisi karşısında, G-20 ülkelerinin birlikte hareket ederek, bir sinerji oluşturmaları ve işbirliği içerisinde ortak adımlar atmalarını ümit ettiğini belirten Jokowi, bu vurgusuyla dolaylı olarak var olan tutarsız politikalara dikkat çekiyor.

Maliye Bakanları toplantısında önemli konulardan biri, aşı tedarikinin tüm ülkelere eşit olmasa bile, kayda değer ölçüde ulaştırılması oluşturuyor.

Batılı gelişmiş ülkelerin aşı üreten şirketlere ihtiyaçları ötesinde verdikleri siparişler küresel ayrımcılık ve ‘aşı milliyetçiliği’ olarak değerlendirilmişti. Bu sorunun bugün halen büyük ölçüde çözülememiş olması hiç kuşku yok ki, bugün G-20 Maliye Bakanları toplantısında konunun yer almasındaki en büyük faktör.

Jokowi’nin geçtiğimiz Eylül ayında BM’de yaptığı konuşmada, Endonezya’nın önceliğinin dezavantajlı gruplar/ülkeler olduğunu açıklaması, kovid-19 sürecinde yaşanan aşı adaletsizliğinin bir an önce giderilmesi konusunda bir fikir veriyor. Bu yaklaşımını bugün de dile getiren Jokowi,  geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerin yanında duruyor.  

Endonezya’da gerçekleştirilen G-20 Maliye Bakanları toplantısının ardından ortak bir bildiri yayınlanması bekleniyor.

Ekim ayında yapılacak zirve öncesinde önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilecek söz konusu bu toplantı açılışında Jokowi’nin mesajları gayet dikkat çekiciydi. Küresel sorunlar karşısında birliktelik ve yapıcılık nosyonuyla hareket eden Jokowi’nin Ekim ayındaki zirvede benzer bir yaklaşımı daha güçlü bir şekilde ortaya koyacaktır.

https://guneydoguasyacalismalari.com/2022/02/18/joko-widododan-g-20-ulkelerine-onemli-mesajlar-joko-widodos-crucial-statements-to-g-20-countries/