Malezya’da Enver İbrahim yeni hükümeti kurabilir mi? / Can Anwar Ibrahim form the new government in Malaysia?

 Mehmet Özay                                                                                                                          23.09.2020

Malezya’da Halkın Adaleti Partisi (Partai Keadilan Rakyat-PKR) genel başkanı Enver İbrahim bugün, yani 23 Eylül’de Kuala Lumpur’da yaptığı açıklama ile Federal meclis’te çoğunluğu sağladığını ve federal sultan’dan yeni hükümeti kurmak için randevu talep ettiğini açıkladı.

Sultan Salı gününe işaret

Başkent Kuala Lumpur’da şu an tartışmaların odağında federal sultan bulunuyor. Ancak federal sultanın sağlık sorunu nedeniyle hastanede olduğu yönündeki açıklama ve siyasetçileri halkın kovid-19’la mücadelesine odaklanmaları gerektiği yönündeki çağrısının ardına bazı siyasi gerekçeler aramak mümkün.

Federal sultanın birden sağlık gerekçesinin öne çıkartılması Cumartesi günü yapılacak Sabah’daki seçim sonuçlarına bağlı bir beklentiyle ilişkilendirilebilir.

Enver İbrahim’in federal mecliste çoğunluğu sağladığı ve yeni bir hükümet kurulması amacıyla, federal sultan’dan onay talebinde bulunması sonrasında talep hemen karşılık bulmadı.

Saray’dan yapılan açıklamada, federal sultan Abdullah Ri’ayatuddin  ve Enver İbrahim arasındaki görüşmenin önümüzdeki 29 Eylül Salı günü yapılacağı belirtildi.

Enver İbrahim’e destek verenler ve vermeyenler

Enver İbrahim’in, kendinden son derece emin bir şekilde güçlü bir hükümet için yeterli milletvekili desteğine sahip olduğu yönündeki ifadesine, şu an görev başındaki Muhyiddin Yasin hükümetinin ‘çöktüğünü’ eklemesi oldukça önemli.

Bununla birlikte, Enver İbrahim, kaç milletvekilinin kendisini desteklediğini federal sultan’la görüşmesinin ardından açıklayacağını söyledi.

222 milletvekilliğinden oluşan federal mecliste bir partinin tek başına veya bir koalisyon yapısının hükümet kurabilmesi için asgari 112 milletvekilinin desteğine sahip olması gerekiyor. Enver İbrahim’in açıklamasına bakılırsa, bu sayının üzerinde bir desteği bulduğunu söylemek mümkün.  

Enver İbrahim’in çoğunluk desteğini aldığı yolundaki ifadenin karşılığını, PKR ile ittifak oluşturan, Demokratik Eylem Partisi (Democratic Action Party-DAP) ve Emanet Partisi (Partai Amanah) ile Sarawak Birlik Partisi (Gabungan Parti Sarawak-GPS) ve Birleşik Malay Ulusal Organizasyonu’ndan (United Malay National Organization-UMNO) on milletvekilinin desteğini aldığı yolundaki iddia oluşturuyor.

Bu desteğin içinde Dr. Mahathir Muhammed ve yeni kurduğu Vatan Mücadelesi Partisi’nin (Parti Pejuang Tanah Air-PPTA), ki toplam beş milletvekilinden oluşuyor, desteği bulunmuyor.

Ancak Sarawak Birlik Partisi başkanı Abang Johari Openg ise yaptığı açıklamada, partisinin şu anki mevcut Ulusal İttifak (Perikatan Nasional-PN) iktidarını desteklediğini söyledi.

Sabah seçimleri ikinci plâna itildi

Seçim çalışmaları dolayısıyla tıpkı diğer parti liderleri gibi son günlerde Sabah Eyaleti’nde seçmenlerle ve koalisyon ortaklarıyla biraraya gelen Enver İbrahim bugün, başkentteki açıklamasıyla, Sabah’daki seçimleri ve bu seçimlerle doğacak siyasi gelişmeleri bir anda ikinci sıraya ittiğini söylemek mümkün.

Bunun ilk etapta Sabap eyaletinde sandık başına gidecek seçmen üzerinde nasıl bir etkiye yol açacağı ise ancak Pazar günü ilk sonuçların alınmasıyla ortaya çıkacaktır.

Ülke, 26 Eylül Cumartesi günü Sabah Eyaleti’nde yapılacak eyalet parlamento seçimlerine hazırlanırken, başkent Kuala Lumpur’da Enver İbrahim’in büyük şok yaratan basın açıklaması hiç kuşku yok ki, tartışmaya açık.

Bu süreçte, başbakanlık koltuğunda oturan Muhyiddin Yasin, Ulusal İttifak (Perikatan Nasional-PN) hükümetinin görevini sürdürdüğünü açıkladı. Muhyiddin Yasin, ayrıca, Enver İbrahim’in çoğunluğu sağladığı yönündeki iddiasını kanıtlaması gerektiğini söyledi.

Açıkçası, bu talep, 24 Şubat darbesi sonrasında kurulan gayri-meşru hükümetin başında bulunan Muhyiddin Yasin’in bugüne kadar federal meclisi toplamaması ve kendi iktidarının meşruiyetini sağlamaması nedeniyle büyük bir siyasi gaf anlamı taşıyor.

Tartışmanın bir yanında Enver İbrahim’in bugüne kadar gizlice yürüttüğü siyasetin sonucu olduğu anlaşılan bu gelişmenin kanıtlanması bulunuyor.

Öte yandan, mevcut darbe hükümetinin bu gelişme karşısında nasıl bir tavır takınacağı ve daha da önemlisi yeni bir hükümet kurmanın en önemli kurumsal ayağını oluşturan federal sultanın bu konuda nasıl bir ‘siyasal’ eğilim izleyeceği son derece önemli.

Sürprizlere açık gelişme

Enver İbrahim’in kendisine başbakanlık yolunu açacak federal meclis çoğunluğu sağladığı yönündeki karar sonrasında gözler hiç kuşku yok ki, Dr. Mahathir Muhammet’e çevrildi. Dr. Mahathir’in açıklamasından Enver İbrahim’in mecliste çoğunluğu sağladığına inanmadığı anlaşılıyor.

Bununla birlikte, Enver İbrahim’in açıklamasında en dikkat çeken husus, mevcut darbe hükümetini oluşturan koalisyonda yer alan Yerli Birlik Partisi’nden (Parti Pribumi Bersatu Malaysia-Bersatu) bazı milletvekillerinin de kendisine destek verdiği görüşü oluşturuyor.

Malezya siyaseti, her türlü gelişmeye açık olduğunu, daha önceki süreçler bir yana, en azından son sekiz aylık süre zarfında yaşananlar kafi derecede kanıtlamış olması dolayısıyla gelişmenin  beklenebileceği söylense de, Enver İbrahim’in Bersatu’dan destek alması, gerçekten büyük bir süpriz anlamına geliyor.

Beklenen başbakanlık (mı?)

9 Mayıs 2018’da yapılan 13. genel seçimlere koalisyon ortakları olarak giren Enven İbrahim ve Dr. Mahathir, 61 yıllık UMNO merkezli Ulusal Cephe iktidarını yerinden ederken, başbakanlık aradan geçen iki yıllık süre zarfında belki de en çok gündeme getirilen konu olmuştu.

Seçim öncesinde koalisyon ortakları arasında yapılan sözlü anlaşmaya göre başbakanlık ilk iki yıl boyunca Dr. Mahathir’de verilecek ve ardından Enver İbrahim yirmi yıla yakın süredir beklediği başbakanlık koltuğuna oturacaktı.

Ancak Dr. Mahathir’in özellikle görünürde ülke ekonomisinin zor günler geçirdiği iddiasıyla başbakanlığı ekonomiyi düzeltene kadar bırakmama kararı, nihayetinde genel halk kesiminde iktidar ortaklarının birbirleriyle uyumsuzluğu şeklinde algılanarak huzursuzluğa yol açmıştı.

Bunu fırsat bilen PKR içindeki Azmin Ali liderliğindeki toplam on bir milletvekili ile, UMNO-PAS (Malezya İslam Partisi) ve Bersatu koalisyonu, 24 Şubat 2020’de sivil darbenin unsurları olarak öne çıkmıştı.

Enver İbrahim’in bu süpriz açıklamasının ardında bir başka gerekçe ise, kendisi hakkında yeniden eşcinsellik iddiasının gündeme taşınması olabilir.

Öyle ki, bir avukat tarafından geçen Şubat ayında yüksek mahkemeye yapılan başvuruda Enver İbrahim’in 2018 yılında dönemin federal sultanı V. Muhammed tarafından eşcinsellik suçlamasından affedilmesi ve ardından böyle bir suçun işlenmediğine dair karara itiraz etmişti.

Bundan sadece birkaç gün önce yani, 21 Eylül günü, Enver İbrahim’in bu başvuruya yönelik iptal talebini reddetti. Avukatın iddiasına göre, dönemin federal sultanının, yani V. Muhammed’in, tek başına böyle bir karar alamayacağı aksine kararın geçerli olabilmesi için bir af heyetinin onayı gerekiyor.

Bu durum, yüksek mahkemenin konuyu yeniden gündeme taşıması ve Enver İbrahim’in olası bir hapis cezasını gündeme getirebilir.

Enver İbrahim’in başbakanlık için yeterli çoğunluğa sahip olduğu yolundaki iddiası böylesi bir ortamda gündeme geldi.

24 Şubat 2020’deki sivil darbeyle iktidardaki Umut Koalisyonu’nun görevine son verilirken, federal sultan bir haftalık siyasi gerilimin ardından 1 Mart 2020’de Muhyiddin Yasin’i federal mecliste çoğunluğa sahip olduğu kanısıyla başbakan olarak atamıştı.

Ancak bu atamanın ardından, bugüne kadar meclis mevcut hükümete güven oylaması yapmaması hükümetin meşruiyetinin ikinci kez sorgulanması anlamı taşıyor.

Malezya siyasetinde, önümüzdeki günlerin olduka önemli olduğu ortada. Önce Cumartesi günü Sabah eyaletinde yapılacak eyalet parlamento seçimleri ve ardından bir değişiklik olmazsa Salı günü federal sultanın Enver İbrahim’le görüşmesi ülkede siyaset sahseninin yeniden düzenlenmesi anlamı taşıyor.

https://guneydoguasyacalismalari.com/2020/09/23/malezyada-enver-ibrahim-yeni-hukumeti-kurabilir-mi-can-anwar-ibrahim-form-the-new-government-in-malaysia/