Dr. Mahathir Muhammed: Bir Siyasi Virtüöz ve Malezya Siyaseti / Dr. Mahathir: A Political virtuozo and Malaysian Politics

Mehmet Özay                                                                                                                         12.01.2018

Malezya’da Dr. Mahathir Muhammed ilerlemiş yaşına rağmen ulusal siyaseti belirlemeye devam ediyor. 93 yaşındaki kurt politikacı muhalefeti biraraya getiren ‘Umut Koalisyonu’ (Pakatan Harapan) bloğu tarafından geçen hafta yapılan açıklamada muhalefetin başbakan adayı olarak ilân edildi. Bu süreç, sadece muhalefetin merakla beklenen başbakan adayının artık açıklanmış olmasıyla sınırlı değil.

Dr. Mahathir’in ulusal siyasette var olma arzusuna karşılık, bir süre önce, birilerinin belki ahlaki sınırları zorlayarak ‘yeter artık, öl’ dercesine temennilerine rağmen, bugün aynı Dr. Mahathir yine gündemde. 20. yüzyılın son çeyreğinde UMNO’da uzun yıllar zirvede bir siyasetçi olarak ulusal politikalar kadar, söylemleriyle belli ölçülerde uluslararası arenada ses getiren ve Malezay’yı gündeme taşıyan bir liderdi Dr. Mahathir. ‘Siyasi emeklilik’ sürecinde gelişip büyümesine katkı sağladığı Petronas, Proton gibi ulusal kurumlarda yöneticilik rolünün yanı sıra, zaman zaman çeşitli konularda verdiği demeçler ve katıldığı uluslararası konferanslarla görüşlerini ulusal ve hatta uluslararası boyutlarda sergilemeye devam etti.

‘Usta’ ve ‘çırak’ yan yana

Ülke siyasi haritasında çatlakların büyük depremler boyutuna ulaştığının bir göstergesi. Artık 1990’ların ikinci yarısında tabiri caizse Dr. Mahathir’in ‘siyasi çırağı’ Enver İbrahim’le başlayan muhalefet hareketinde ‘usta’ ve ‘çırak’ın aynı kulvarda yer aldığı bir duruma işaret ediyor. 

Geçen yıl boyunca muhalefetin yaklaşmakta olan seçimlerde kimi başbakan adayı olarak belirleyeceği merak konusuydu. Halen cezaevinde bulunan Enver İbrahim adı gündeme getirilse de, bunun sansasyonel olduğu ve gerçeklikte bir karşılığı olmadığı ortaya çıktı. Umut Koalisyonu adıyla biraraya gelen muhalefet partilerinin hedefindeki isim kuşkusuz ki Enver İbrahim. Ancak ülke ‘reel politikası’nda umulmadık süreçler bugün Dr. Mahathir’i öne çıkarmış durumda.

UMNO umut vermiyor mu?

Dr. Mahathir, 2003 yılında siyasi emekliliğine karar vermesinin ardından, Birleşik Ulusal Malay Organizasyonu’nda (UMNO) kontrolü elinde tuttuğunu gösterircesine birbiri ardına iki dönem başbakan atamalarında rol oynadı.

Önce, kendisinden sonra kimin başbakan olacağını tayinle, ‘centilmen ve mütevazi’ kimliğiyle tanınan Ahmad Abdullah Badawi’yi UMNO genel başkanı ve başbakan koltuğuna oturmasını sağladı. Ardından Badawi’nin 2008 seçimlerinde arzu edilen başarıyı gösterememesi ve UMNO merkezli ulusal cephe iktidarının mecliste üçte ikilik çoğunluğu kaybetmesinin ardından, yeni arayışlarda bir başka isim gündeme geldi. Yani, ülkenin ikinci başbakanı Rezzak bin Hüseyin’in oğlu Necib bin Rezzak...

Necib’in parti içinde önünün açılmasında kayda değer rol oynayan Dr. Mahathir’in başbakana yönelik eleştirileri, 2013 yılı Mayıs’nda yapılan 13. genel seçimlerde iktidarın mecliste üçte ikilik çoğunluğun yanı sıra, popüler oyların çoğunu da muhalefete kaybetmesi başladı. 2015 yılından itibaren ulusal gündeme ve akabinde bazı soruşturmalara konu olmasıyla uluslararası çevrelerde gündeme gelen “1 Malezya Kalkınma Fonu”nun (1MDB) Dr. Mahathir’in gözünden kaçması mümkün değildi.

Bu nedenle Dr. Mahathir, eleştirilerini kurumsal olarak UMNO’dan ziyade Başbakan’a yöneltti. Ancak, parti kongrelerinde ‘bir değişim için’ üyelerden gerekli karşılığı bulamaması ve Başbakan’a desteğin devamı Dr. Mahathir’in sorunun daha büyük bir temel üzerinde gerçekleştiğine kanaat getirmesine ve dolayısıyla istifasına yol açtı. 

Virtüöz işbaşında

Bu gelişme, son birkaç yılda UMNO’da yaşanan kırılmanın geldiği noktayı göstermesi açısından kayda değer bir durum. Kaldı ki, 29 Şubat 2016’da UMNO’dan istifasını açıklayan Dr. Mahathir, yeni bir parti kurmayacağını ve UMNO’ya desteğinin devam edeceğini söylese de, aradan geçen yaklaşık iki yıl zarfında hem kendi bireysel tarihi, hem de UMNO ve ulusal tarih için kayda değer süreçlerin büyük ölçüde aktörü konumunda oldu. Aynı yılın, yani 2016’ın Temmuz aylarında ise etnik bir temele oturan Yerli Birlik Partisi’nin (PPBM) kuruluşu gündeme geldi.

Bugün Dr. Mahathir’in muhalefet hareketi içerisinde olmakla kalmayıp, altmış yıldır iktidarda olan UMNO’nun siyasi egemenliğini sona erdirme hedefinin bizatihi öncüsü olmaklığıyla dikkat çekmektedir. Dr. Mahathir’in bir kez daha aktif siyasetin içinde yer almasını sağlayan bu süreç, onun aynı zamanda ulusal siyasette iktidar ve muhalefet blokları içerisinde yaşanan süreçleri yöneten bir siyasi akıl olarak da ortaya çıkması anlamı taşımaktadır. “Muhalefet bu haliyle yapılacak seçimlerde UMNO merkezli Ulusal Cephe iktidarını alt edemez” diyen, Dr. Mahathir kurucusu olduğu bu yeni parti ile “Malezya’yı Kurtaralım” (Save Malaysia) adıyla başlatılan sosyal kampanyaya destek vermiş oldu.

Sokaktaki vatandaşın “Evet iktidar kötü, ancak iktidar adayı muhalefette de birlik gözükmüyor” yakınmaları, yapılacak bir seçimde iktidarın eşiğine kadar gelinmesine rağmen, UMNO iktidarına ‘mahkum olunmuşluk’ halini ortaya koyuyordu. Dr. Mahathir siyasi tıkanıklıkları ve toplumsal talepleri gören bir lider olduğunu ortaya koyarcasına muhalefet birliğini kucaklayan yeni bir partiyle ortaya çıktı. Ve onun geçen hafta muhalefetin başbakan adayı olması da sürecin ulaştığı noktayı göstermesi açısından önem arz ediyor.

Malezya’da iktidar mücadelesinin ötesinde ülkede yerleşik siyasi yapıyı etkileyebilecek gelişmeler yaşanırken, şu soru akla geliyor ister istemez: Acaba Dr. Mahathir 1998 yılında partiden ihraç etmesiyle başbakanlık yolunu kapattığı Enver İbrahim’e aradan geçen yirmi yılın ardından başbakanlık yolunu açacak mı?” Bunu bekleyip görmek gerekiyor.