Malezya’da iktidara değişim uyarısı / A warning to the government in Malaysian

Mehmet Özay                                                                                                                         19.11.2019

Malezya’da Cohor Eyaleti’ne bağlı Tanjung Piai’de geçen hafta sonu yapılan ara seçimi iktidardaki Umut Koalisyonu adayının kaybetmesi üzerine Enver İbrahim’in başbakanlık değişiminin acilen gerçekleştirilmesi konusundaki çağrılar giderek artıyor.

Söz konusu eyaletin Federal meclis milletvekillerinden birinin vefatı üzerine Tanjung Piai ile sınırlı bölgede yapılan seçimi muhalefet adayının kazanması iktidar çevrelerinde şok etkisi yaptığını söyleyebiliriz.

2018 Mayıs ayında yapılan 14. genel seçimlerde bölge halkının Umut Koalisyonu’na verdiği oylar, hafta sonu yapılan seçimin de ortaya koyduğu üzere muhalefet partilerine kaymış durumda.

Muhalefet adayının, iktidardaki Umut Koalisyonu adayına on beş bin fark yapmış olması, seçmenin iktidara yönelik olumlu algısında önemli bir değişikliğe vurgu yapıyor.

Geçmişteki oy tercihleri çerçevesinde, genel itibarıyla Cohor Eyaleti’nin UMNO merkezli Ulusal Cephe koalisyonunun oy depolarından biri olduğu dikkate alındığında bu seçim kaybının pek büyük bir anlam ifade etmeyeceği ileri sürülebilir.

Bu konuda, seçimden hemen sonra başbakan Dr. Mahathir Muhammed’in açıklamada da seçimin kaybedilebileceği, ancak bunun küçük bir oy farkı ile olacağı yolundaki öngörü gerçekleşmedi.

Bölgede etnik yapının yüzde 55 Çin kökenli yüzde 40 Malay kökenli olduğu dikkate alındığında, Umut Koalisyonu iktidarı her iki toplum kesiminden de oy kaybı yaşadığı anlaşılıyor.

İktidar’da liderlik değişimi talebi

Muhalefetin milletvekili adayı ile PH adayının aldıkları oy arasında on beş bin farkın olması, iktidar çevrelerinde başta liderlik olmak üzere genel politikalar üzerinde tartışmaların bir kezdaha güçlü bir şekilde gün yüzüne çıkmasına neden oluyor.

Öte yandan, seçimi UMNO adayının kazanmış olması, muhalefetin halk nezdinde siyasi karşılığı olduğu ile sınırlı kalmıyor.

Bunun ötesinde, yolsuzluk yargılaması devam eden sabık Başbakan Necib bin Rezzak ile mensubu bulunduğu UMNO çevrelerine moral destek anlamı taşıyor. Muhalefet bu seçmi başarısını sabık başbakanın da içinde yer aldığı 1 Malezya Kalkınma Fonu (1 Malaysia Development Berhad-1MDB) yargılamalarının haksızlığına yorumlamak suretiyle bir anlamda mevcut iktidar gücüne meydan okuyor.

Bir buçuk yıldır iktidarda olan Umut Koalisyonu hükümetinin çeşitli alanlarda öngördüğü kapsamlı reform girişimlerinin bugüne kadar gündeme getirilmemiş olması, 1MDB soruşturmasının uzaması ve son olarak da hafta sonunda yapılan ara seçimi muhalefet adayının açık ara kazanması iktidarda liderlik konusunun gündeme taşınmasına neden oluyor.

Seçimin hemen ardından dün ve bugün bazı çevreler tarafından yapılan açıklamalar bu anlamda dikkat çekici. Örneğin, Halkın Adaleti Partisi (Pakatan Keadilan Rakyat-PKR) kurucularından ve eski genel başkan yardımcısı ve senatör Husin Ali başbakanlık değişimin hemen yapılması çağrısında bulundu.

Husin Ali, açıklamasında hafta sonu yapılan ara seçimin Dr. Mahathir’in iktidardaki liderliğine yönelik bir referandum olarak nitelemesi, gelinen bu noktada liderlik değişimin kaçınılmazlığına vurgu anlamı taşıyor.

Benzer bir çağrı, Dr. Mahathir Muhammed’in kurduğu partide başkan yardımcısı görevini yürüten ve şu anki hükümette içişleri bakanı Muhyiddin Yasin ise, hükümette değişimin acilen yapılmaması halinde iktidara yönelik kamuoyu ilgisinin giderek azalacağı ve önümüzdeki seçimleri kaybetme ihtimalini gündeme taşıması oldukça önemliydi.

Muhyiddin Yasin, her ne kadar, değişimin adını Enver İbrahim’in başbakanlık koltuğuna oturması şeklinde zikretmese de hiç şüphe yok ki, hem ülke içerisinde hem de uluslararası çevrelerde değişimden kasıt Enver İbrahim’in başkanlığıdır. Muhyiddin Yasin’in değişimin adını “ekonomi politikaları ve liderlik” olarak koyması, gizli-açık Enver İbrahim’e işaret ettiği şeklinde yorumlanabilir.

Muhyiddin Yasin’in, ‘ekonomi politikalarına’ vurgusu önemliydi. Çünkü seçim bölgesi Tanjung Piai’de yaşayan kaybın ardında, balıkçılık ve tarımla geçinen bölge halkının ekonomik sorunlarına çözüm bulunamamış olması yatıyor.

Bu noktada, başbakan Dr. Mahathir’in eski bakanlardan müteşekkil danışma kurulundaki beş önemli ismin hükümete sunduğu ekonomi raporunun bugüne kadar kamuoyuyla paylaşılmadığı gibi bu yönde bir adımda atılmamış olması oldukça ilginç bir duruma işaret ediyor.

Başbakan yardımcısı Muhyiddin Yasin’in ‘ekonomi politikalarını’ bu bağlamda değerlendirmek yerinde olacaktır.  

Dr. Mahathir henüz beklemede

Başbakan Dr. Mahathir ise iktidar koalisyon güçlerinden gelen bu tepkilere henüz başbakanlık değişiminin gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceği konusunda şüphesi olduğunu şeklinde karşılık vermesi, bu konuda eleştirilere katılmadığını ortaya koyuyor.

Dr. Mahathir, hafta sonu gelen seçim yenilgisinden hemen sonra, bu kadar büyük farkla kaybedeceklerini tahmin etmediklerini ve gerekli çalışmayı yapacaklarını açıklasa da, UMNO’nun bu zaferi kendi lehine kullanmasının önüne geçmek mümkün değil.

Malezya’da kamuoyunun siyasi görüşlerini farklı bağlamlarda değiştirmeye yatkın olduğu dikkate alındığında, 2018 Mayıs’ındaki genel seçimler sonrasında iktidara gelen Umut Koalisyonu hükümetinin Yeni Malezya’nın inşası konusunda önemli bir dönemece geldiği görülüyor.

İktidarda liderlik değişiminin kaçınılmaz olduğu aşikâr. Bunun tarafların kabulü ve isteğiyle siyasi barış ortamında gerçekleşmesi halinde, Umut Koalisyonu’nun bir sonraki seçimlere kadar hedeflediği değişim programını ortaya koymaya yeterli vakti olacaktır.

Aksi halde, kimi çevrelerin ileri sürdüğü üzere, Dr. Mahathir’in 2018 seçimlerinde UMNO iktidarını değiştirmek amacıyla dönemin muhalefet kanadıyla girdiği işbirliğinin ötesinde geçmişteki politikalarından büyük bir bir değişikliğin söz konusu değil.

Ve bu durum, Yeni Malezya’nın inşası için başlı başına bir engel teşkil ettiği gibi, 62 yıl sonra gelen ve ülkenini önünü açmaya matuf böylesine bir iktidar imkânının heba edilmesi içten bile değil.

PKR gücünü ortaya koymalı

Bu tartışmaların odağındaki isim Enver İbrahim ise, dün yaptığı açıklamada, seçim kaybını şok olarak nitelendirerek, halkın iktidara olan güveninin erimesi şeklinde yorumladı. Enver İbrahim, halkın güveninin kazanılması için gerekli tedbirlerin alınması çağrısı ile yetiniyor.

Farklı siyasi yapıların oluşturduğu Umut Koalisyonu’nda hiç kuşku yok ki, hem PKR anahtar parti konumunda. Enver İbrahim’in başkanı olduğu PKR içinde özellikle hükümette ekonomi bakanı Azmin Ali ve Emlak ve Yerel Hükümetler Bakanı Zuraida Kamaruddin’in adının öne çıktığı memnuniyetsizlerin Enver İbrahim etrafında kenetlenmeleri zorunluluk arz ediyor.

Geçen yirmi yıl boyunca reform hareketinin ve muhalefet koalisyonu sürecinin ardından iktidarı yakalayan PKR’ın bir süredir parti içi sürtüşmelere konu olmasının yansımasını hafta sonundaki Tanjung Piai seçmeninin kararında görmek mümkün.

Bu noktada, güçlü bir PKR, Enver İbrahim’in en kısa sürede başbakanlık koltuğuna oturmasını ve hükümetin yeni bir anlayışla gerekli reformları hayata geçirmeye başlaması anlamı taşıyacaktır. Parti içi sürtüşmenin devam etmesi ve/ya bazı isimlerin gelecek hesapları ile bugünü yanlış değerlendirmeleri sadece partiye değil, iktidarın elden gitmesi ve Malezya’nın önemli bir fırsatı heba etmesine yol açacaktır.

http://guneydoguasyacalismalari.com/2019/11/19/malezyada-iktidara-degisim-uyarisi-a-warning-to-the-government-in-malaysian/