Mehmet Özay 18.09.2019
 |
| foto:businessinsider.my |
Malezya’da Enver İbrahim ne zaman başbakanlık koltuğuna oturacağı sorusu
halen sorulmaya devam ediyor. Bu soruya, bu kez Enver İbrahim bugün yaptığı bir
açıklama ile bizzat kendisi cevap verdi ve 2020 yılı Mayıs ayında başbakanlık
değişiminin yaşanacağını söyledi.
Enver İbrahim’in açıklaması, daha önce gündeme getirilen iki yıllık
sürenin Halkın Adaleti Partisi’nin (Partai
Keadilan Rakyat-PKR) lideri Enver İbrahim tarafından teyit edildiği ve başbakanlık
değişiminin gerçekleştirilmesinin gerekliliğinin birinci elden ifadesi olarak
anlaşılmalı.
Enver İbrahim açıklamasında, aşağıda detaylarına değinileceği üzere,
alternatif başkan arayışlarının da önünü kapatmış oldu.
Bir yanda, şu anki hükümette ekonomi bakanı Azmin Ali, öte yanda Dr.
Mahathir’in oğlu ve Kedah eyalet başbakanı Mukhriz Mahathir’in adlarının kimi
çevreler tarafından gizli/açık zikredilmesi, temelde iktidar koalisyonunu
oluşturan siyasi partiler arasında bir çekişme ile sınırlı değil.
61 yıllık iktidarı devirmiş bir siyasi bloğun içinde ortaya çıkacak bir
çatlak, henüz daha sona gelinmemiş yolsuzluk soruşturmalarının aksamasına ve
dünkü iktidar güçlerinin şu veya bu şekilde yeniden güç devşirebilecekleri bir
ortama yol açabilir.
On yıllardır ülkeyi yönetmiş olan yapının omurgası ve şu an muhalefetteki
Birleşik Malay Ulusal Organizasyonu (UMNO) ile bir zamanlar UMNO ile neredeyse
kanlı bıçaklı olan Malezya İslam Partisi (PAS) arasında geçen hafta sonu imzalanan
işbirliği anlaşması bu yöndeki gelişmelerden biri olarak değerlendirilmeli.
Başka bir yazının konusu olan bu işbirliği sürecinin, ülkede reformları
değil, ana akım siyasetin odağında yer alan ‘etnik temelli’ politikanın
devamlılığını ön görüyor.
Bu şartlarda iktidardaki Umut Koalisyonu, partiler arası çatışmayı ve/ya
liderler arası çekişmeyi bir kenara bırakıp, ülkeyi son yirmi yılda yaşanan
olumlu siyasi değişimlerin mimarı Enver İbrahim’le yola devam edecek şekilde
yapılandırmalı.
Bu noktada, Enver İbrahim bir mülâkat vesilesiyle 2020 yılında
başbakanlık devrinin gerçekleşeceğini açıklaması oldukça önemli bir gelişme
olarak değerlendirmek gerekir.
Başbakanlık mücadelesi
Başbakanlık değişiminin koalisyon bloğu içerisinde partiler arasında
seçim öncesi siyasi pazarlıklar sırasında yapılan sözlü anlaşmayla sınırlı
olmadığı, geçtiğimiz aylarda yaşanan tartışmalarda tanık olundu.
Daha önce iki yılla belirlenen Dr. Mahathir’in başbakanlığı, iktidarın
bir yılını doldurmak üzereyken başlayan yeni bir tartışma ile farklı bir veche
kazanmaya yüz tutu. Önce, Dr. Mahathir, ülke ekonomisinin düzlüğe
çıkartılmasının şart ve bunun kendisince yapılması gerektiğini söyleyerek üç
yıla talip olduğunu ifade etti.
Ardından geçen yaz başında, başbakan Dr. Mahathir Muhammed’e yakın bazı
çevreler, başbakanlığın devrine dair belirlenmiş bir zaman olmadığı ve hatta
başbakanlık değişiminin olup olmayacağını da açıkça gündeme getirdi.
Gereksiz
arayışlar
Buna paralel olarak yürütülen bir başka çaba ise, Dr. Mahathir sonrası
dönem için hükümette ekonomi bakanlığı yapan Azmin Ali bazı çevreler tarafından
gündeme getirilirken, bu konuda Dr. Mahathir’in de aynı görüşte olduğuna dair
yaklaşımlar dikkat çekiyordu.
PKR genel başkan yardımcısı olan, ulusal hükümette yer almadan önce
Selangor eyaleti başbakanlığını yürüten Azmin Ali’nin kuşkusuz ki en önemli
özelliği geçmişte Enver İbrahim’in en yakınında bulunmuş bir isim olması.
Bugün Azmin Ali’nin adının başbakanlık için gündeme getirilmesi bir
anlamda usta-çırak arasında siyasi bağın kopuşu ve bir anlamda PKR içinde parti
içi çekişmelerin önünü açmaya matuf bir yönü olduğu düşünülebilir.
Bu noktada, Dr. Mahathir’in iktidar ortakları arasında yapılan siyasi
ortaklık anlaşmasına muhalif hareket etme noktasında ön plânda olduğunu
düşünmek yanlış olur.
Unutulmamalı ki, Malezya’da hala önemli bir kitle Enver İbrahim’in
başbakan olmasını bekliyor. Bu çerçevede Azmin Ali’nin bir şansı olduğundan bahsedilemez.
Kaldı ki, parti içinde kalarak Enver İbrahim’e meydan okumasının da siyasi
rasyonalite ile uyuşan bir yanı bulunmuyor.
Enver İbrahim’in, son derece hassas bir konumda yani hapiste olduğu bir
dönemde ittifak sürecini başlatan bizzat Dr. Mahathir’in kendisi. Kaldı ki, bu
ittifak oluşumunun, salt siyasi bir anlaşmanın ötesinde iki siyasi lider
arasında geçmişte yaşanmış anlaşmazlıkların ve haksızlıkların üzerinin örtülmesi
gibi oldukça bağlayıcı ve manevi bir yönünün olduğu da ortada.
Zaten Dr. Mahathir de bunu hatırlayarak, Haziran ayı sonlarında yaptığı
bir açıklamada, “O’na söz verdim” diyerek Enver İbrahim’e başbakanlık devrini,
zaman belirtmemekle birlikte, bir kez daha ortaya koydu.
Dr. Mahathir’in, yukarıda zikredilen duyarlılığı bozacak yeni bir siyasi
yapılandırma çabasının aktörü olmasından değil, özellikle kendi partisi
içerisindeki bazı ‘derin’ siyasilerin tesirinde kaldığını söylemek mümkün.
Bu isimler gizli saklı da değil açıkçası. Aksine, tartışmaların yapıldığı
günlerdeki basın açıklamalarına bakıldığında bunları ismen ortada oldukları
görülecektir.
Bölgesel
yapılanma
Malezya’da 61 yıl boyunca iktidarı elinde tutan Ulusal Cephe (Barisan Nasional) koalisyonunun, 2018
Mayıs’ındaki 14. genel seçimleri kaybetmesi ve yerine Umut Koalisyonu’nun (Pakatan Harapan -PH) iktidarı yakalamasını sağlayan aktörlerin
başında gelen olan Enver İbrahim’in başbakanlık koltuğuna oturacağı haberi
sadece Malezya’da değil, ASEAN bölgesi başta olmak üzere çeşitli ülkeler
tarafından da yakından takip ediliyor.
Enver İbrahim’in, özellikle siyasi liderlik konusunda önemli zaafları bulunan
ASEAN’ı bölgesel ve küresel güçler karşısında aktif bir yönelime sevk
edebilecek yeteneğe ve kapasiteye sahip olduğu gözlerden kaçmamalı.
ASEAN’ın genel sekreterliğine başkent Cakarta’da ev sahipliği yapan ve bu
anlamda birliğin şu veya bu şekilde doğal lideri kabul edilen Endonezya’yı
aktif hale getirebilecek bir süreç beklenebilir.
Hiç kuşku yok ki, ASEAN içerisinde bölgeyi ve dünyayı tanıyan ve siyasi
aktörlüğü ile öne çıkacak bir Enver İbrahim bölgede siyasi, ekonomik ilişkilerin
geliştirilmesine önemli katkısı olacaktır.
Malay
dünyasının toparlanması
Ayrıca Malay dünyasının bölgedeki iki önemli temsilcisi konumundaki Malezya
ve Endonezya ilişkilerinde Enver İbrahim başbakanlığı ile yeni bir sayfa açılacaktır.
Bunun örneğini, 1990’lı yıllardaki bakanlıkları döneminde ortaya koyan
Enver İbrahim’in yeni dönemde bu süreci yeniden başlatabilecektir.
Bu noktada, Endonezya kamuoyundan aldığı ve alacağı olumlu desteğin hiç
kuşku yok ki, Cakarta merkezi hükümetinin de bu taleplere uygun karşılık vermesini
kolaylaştıracaktır.
Malezya’da yaşanacak başbakanlık değişimi, salt bir liderlik değişimine
işaret etmiyor. Bunun ötesinde, önümüzdeki dönemde ülkede reform süreci
açısından da önem taşıyan bir gelişme olacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder