Mehmet Özay 28.05.2020
 |
| foto: malaysiakini.com |
23 Şubat’ta
yaşanan gelişmelerin ardından Başbakanlıktan istifa eden ve ardından federal
sultan tarafından yeniden aday gösterilmeyi beklerken, kendisini bir siyasi
kumpasın tam ortasında bulan Dr. Mahathir’in şimdi nasıl bir siyasi hamle
yapacağı merak konusu.
Sivil darbeye konu
olan Şubat ayının son haftasındaki gelişmelerde, Bersatu’da parti başkan
yardımcılığı konumundaki Muhyiddin Yasin, federal sultan tarafından başbakan
olarak atanmıştı.
Muhyiddin Yasin, bugüne
kadar meclis oylaması gözetilmeksizin Ulual Birlik (Perikatan Nasional-PN) iktidarının başbakanı olarak bugüne kadar
başbakanlık koltuğunda oturuyor.
Bugün yaşanan
gelişmeler sonrasında Bersatu parti yönetimi, Dr. Mahathir Muhammed’le birlikte
partinin önde gelen isimleri ve bir önceki hükümette bakanlık yapmış
siyasilerin de bulunduğu Mukhriz Mahathir, Syed Saddiq, Amiruddin Hamzah ve
Maszlee Malik’i de ihraç etti.
Sivil darbe süreci
Bersatu’da yaşanan
kriz hiç kuşku yok ki, Şubat ayı sonlarındaki siyasi darbe ile bağlantılı. O
dönem, açıkça (United Malay National
Organization-UMNO) ve (Partai
Se-Islam Malaysia-PAS) ile siyasi koalisyonu desteklemediğini dile getiren
Genlik ve Spor eski bakanı genç politikacı Syed Saddiq’ın yaklaşımının bugün
siyasi sağlaması gerçekleşmiş gözüküyor.
Bununla birlikte, sivil darbenin
mimarlarının Muhyiddin Yasin, Umut Koalisyonu (Pakatan Harapan-PH) iktidarı döneminde Halkın Adaleti Partisi (Partai Keadilan Rakyat-PKR) genel başkan
yardımcılarından ve adı son dönemde Enver İbrahim karşıtlığı ile gündeme gelen Azmin
Ali ve UMNO’nun profesyonel politikacılarından ibaret bulunmuyor.
Aksine, UMNO merkezli geliştiği görülen sivil darbenin
ardında ülkenin monarşik yapısının olduğunu söylemek mümkün. Bu konuyla ilgili
bazı görüşleri önceki yazılarda dile getirmiştik. Kısaca hatırlatmak gerekirse,
ülke siyasal yaşamında başbakanlar seçimle belirlenirken, atamaları onaylayan
federal sultan’dır.
Muhyiddin Yasin’in
başbakanlığı ve meşruiyet sorunu
Son gelişmelerde ise 1 Mart’ta görüldüğü üzere
Muhyiddin Yasin’in bir seçim süreciyle başbakanlık koltuğuna oturmaması, meclisten
bugüne kadar güven oyu almamış olması gibi yapısal unsurlar dikkate
alındığında, bu şartlarda mevcut iktidar düzenine siyasi meşruiyet kazandıranın
federal sultanlık olduğuna işaret ediyor.
Şubat ayının son
haftası ve Mart ayı başlarında yaşanan gelişmeler, 5 Mayıs 2018 tarihindeki 14.
genel seçimlerden sonra iktidar olan Umut Koalisyonu’nun da sonu anlamına
geliyordu.
Dr. Mahathir,
kendisi dışındaki aktörlerin bir anlamda siyasi tuzağına düşerken, yeniden
başbakan olacağını düşünerek, o dönem başında bulunduğu Bertasu’yu Umut
Koalisyonu’ndan da çekmişti.
Bu durum, bu
gelişmeler sonrasında federal sultanın Bersatu parti başkan yardımcısı yani, Dr.
Mahathir’in yardımcısı Muhyiddin Yasin’i başbakanlığa atamıştı.
Böylece, Muhyiddin
Yasin, bir yandan başbakanlık koltuğuna otururken, aynı zamanda Bersatu’nun
başkanlığını fiili olarak üstlenerek bir anda ülke siyasal gündeminin en önemli
ancak sembolik aktörü haline geldi.
Bu süreçte, Muhyidddin
Yasin Dr. Mahathir’le görüşerek bir anlamda siyasi konsensüsü sağlama yönünde
çaba sergilemiş olsa da, Dr. Mahathir’in bu görüşme taleplerine ve özellik de, UMNO’nuni
çinde bulunduğu bir siyasi rejime onay vermemesi nihayetinde bugünkü ihraç
sürecine yol açmış oldu.
Dr. Mahathir’in yeni hamlesi ne olacak?
Bugün yaşanan
gelişmenin ardından, Dr. Mahathir’in nasıl bir siyasi hamlede bulunacağı
gündemin en önemli maddelerinden biri.
Şu an itibarıyla
hiçbir siyasi partiye mensup olmayan Dr. Mahathir’in Malezya siyasetinde
yeniden önemli bir aktör olduğunu göstermesi için önünde birkaç seçenek
bulunuyor. Bunların başında Umut Koalisyonu bloğu ile yeniden siyasi ittifak
kurması.
Bunun için birkaç
seçenek mevcut. İlki, dışardan bağımsız milletvekilleri olarak bunu
gerçekleştirmek.
İkincisi ise,
PKR’a geçmek. Dr. Mahathir’in Malay hissiyatı ve düşüncesindeki yeri ve konumu
dikkate alındığında PKR üyeliğini kabul etmesi son derece zor.
Bu durumda, Dr. Mahathir’in
birinci şıkla ilgili bir siyasi manevra yapması olasılığı daha rasyonel bir gelişme
olacaktır.
Dr. Mahathir’in
yeniden eski siyasi ittifak ile bir araya geleceğinin ipuçlarını, 18 Mayıs’ta özel
oturumla toplanan Mecliste, ‘eski’ siyasi ortakları Umut Koalisyonu’na mensup
bazı liderlerle bir araya gelerek göstermişti.
Dr. Mahathir’in bu
görüşme öncesinde Bersatu’nun Şubat ayında yaşanan gelişmeler bağlamında Umut
Koalisyonu hükümetinden ayrılmasının, parti başkanı olarak kendi kararı
olmadığı, aksine Muhyiddin Yasin’in ısrarıyla gerçekleştiğini söylemisini de
bir yere not etmeli.
Kaldı ki, bu ayın
başlarında, başbakan Muhyiddin Yasin’in güven oyuna sahip olmadığı ve bu yönde gerekli
çalışmanın yapılması konusunda federal meclise yaptığı başvuru meclis başkanı
tarafından kabul edilmişti.
Bugüne kadar,
meclisin konuyla ilgili ne zaman toplanacağına dair bir açıklama yapılmamış
olması da, bugün yaşanan ihraçlar sonrasında meclis çatısı altında yeni
gelişmelerin olacağının göstergesidir.
Yeniden Umut Koalisyonu (mu?)
Dr. Mahathir ne
tür bir hamle yaparsa yapsın, Şubat ayı sonundan itibaren yaşanan gelişmeler
sonrasında muhalefet lideri konumuna yükselmiş ve olası bir iktidar değişikliğinin
başbakanı olarak görülen Enver İbrahim’in yaklaşımı da önem taşıyor.
Dr. Mahathir’in şu
an itibarıyla formel bir liderlik sıfatı taşımıyor. Bu durum, onun elini
zayıflatan ve bu konuda “yeniden başbakanlık” iddiasını güçlü bir şekilde dile
getirmesinin önündeki en büyük engeli oluşturuyor.
Enver İbrahim’in liderliği pekişirken
Bu gelişmeler,
Enver İbrahim’in geniş koalisyonlu reform hükümeti sürecinin bir kez daha ne
denli önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Malezya’da yakın gelecekte yeni bir
koalisyon hükümetiyle karşılaşılması sürpriz olmayacaktır.
Ancak bu hükümetin
kimi başbakan çıkartağı konusu bugün tartışmaların en ön sıralarında yer
almaktadır.
Sivil darbeye konu
olan Umut Koalisyonu hükümetinde Dr. Mahathir’in ülke ekonomisini gerekçe
göstererek Enver İbrahim’in başbakanlığına bir türlü yeşil ışık yakmaması,
Enver İbrahim’in artık kaybedecek hiçbir şeyi olmadığını da gözler önüne
sermektedir.
Enver İbrahim’in
başında bulunduğu muhalif partilerin desteği olmaksızın ne Dr. Mahathir’in ne
de bir başka sürpriz ismin başbakan olabilir.
Dr. Mahathir yeni
bir hamle hazırlığındayken, olası bir koalisyon ittifakında başbakanlık
hesapları sadece mecliste milletvekili çoğunluğu ile belirlenmeyecek. Aksine
Enver İbrahim’in karar sürecindeki yaklaşımı ile kesinlik kazanacaktır.
https://guneydoguasyacalismalari.com/2020/05/28/malezyada-dr-mahathire-buyuk-darbe-dr-mahathir-sacket-from-bersatu/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder