Mehmet Özay 26.04.2018
9 Mayıs’ta 14. Genel
seçimlerin yapılacağı Malezya, önemli bir siyasi değişim ve dönüşüme konu
oluyor. Ve bu sürecin son dönemde ortaya çıkan baş aktörlüğünü ise, “emekli
siyasetçi” olarak bilinen Dr. Mahathir Muhammed üstlenmiş durumda.
‘93’lük lider yine sahnede
Kimi aydınların
1980’ler ve 1990’lar küresel politikalarına dair geriye doğru yeniden
bakışlarında isimlerini zikrettikleri liderler arasında yer alan Dr. Mahathir,
öyle ki, yine bu kesimler tarafından artık hayattan elini etiğini çekmekle kalmamış,
hatta vefat ettiğine bile düşünülen bir ‘lider’. Bunun anlaşılabilir kılınacak
bir yanı varsa o da Dr. Mahathir’in 93 yaşında olmasıdır.
Ancak bu Türkiye’de
rastladığımız bu aydın kesiminin 93 yaşındaki Dr. Mahathir’in bugün yeniden
Malezye siyasetini yeniden yapılandırmakta olduğunu görememeleri ise, gözlerin
tamamıyla Avrupa eksenli politikalara ve dönüşümlere ayarlı olmasından
kaynaklandığını söyleyebiliriz. Tabii bu bu husus bir başka yazının konusu
olması dolayısıyla üzerinde durmayacağız.
1996 ekonomi krizi ve Malezya siyaseti
Dr. Mahathir’in
bir yüzyıla varan yaşamında halen aktif olarak politikada yer alması kadar, bu
politakanın ‘yeniden’ en yapıcı ve dönüştürücü aktörü olmasıyla akademik
çalışmalara konu olmayı hak ediyor. Yeniden diyoruz, çünkü 1996 yılında Güneydoğu
Asya Ülkeler Topluluğu yani ASEAN’da yaşanan ekonomik krizin ardından, ülkede
yaşananlar düne yani, 2015 yılı sonu ve 2016 yılı başlarına kadar ülkenin
siyasi yüzünde dönüştürücü aktörlük olgusunun Enver İbrahim’le özdeşleştirilmesine
yol açmıştı. O günlerde neler olduğuna kısaca değinmekte fayda var…
1996 yılı ASEAN
krizinin, bölge ülkeleri gibi ASEAN’ın üçüncü büyük ekonomisi konumundaki
Malezya’yı da vurmuştu. Bu süreçte, yüzyıllık iktidar olarak adlandırmayı uygun
bulduğum ‘Birleşik Ulusal Malay Organizasyonu’nun (UMNO) omurgasını oluşturduğu
Ulusal İttifak hükümetinin başbakanı, yani Dr. Mahathir ile başbakan yardımcısı
ve Maliye bakanı Enver İbrahim’in alınacak mali tedbirler konusunda görüş
ayrılığı yaşadılar. Enver İbrahim, İslamcı bir kimlikle öne çıkmasına rağmen,
tedbirler konusunda adresi IMF olarak gösterirken, Dr. Mahathir buna karşı
çıkan bir lider konumunda yer alıyordu. Bu ayrışma, sadece ekonomi alanında
alınacak tedbirlerle sınırlı kalmadı.
UMNO’da derin güçler var (mı?)
Mahathir sonrası dönemin
UMNO lideri ve başbakanı olacağına kuşku duyulmayan Enver İbrahim, bir anda ‘kara
keçi’ ilân edilirken, ekonomi tedbirlerinin ötesinde bir ‘livatalık’
suçlamasıyla siyasal yaşamdan el çektirilmesi süreci devreye girdi. Dr.
Mahathir’in bu süreçte birincil konumda olmadığı, kaleme aldığı eserlerinde
konuyla ilgili açıklamalarından edinmek mümkün.
Kendisine, Enver İbrahim
hakkında yapılan “birkaç seferlik” çıkarmalar sonunda ipin kesileceği
kesinleşirken, bunun için iki yol ortaya konuluyordu. İlki, her daim bir ‘siyasal
ve toplumsal’ sorun olarak ortada mevcut olan ‘yolsuzluk’ suçlamasıydı. İkincisi
ise ve de bugün çok daha net anlaşıldığı üzere, İslamcı bir lider hüviyetine
sahip Enver İbrahim’i Müslüman Malay kitleler nezdinde gözden düşerecek ‘livatalık’
suçlaması üzerinden yürütülmesiydi.
Bu süreçte, ülke
ekonomisinin düzlüğe çıkartılmasında karar farklılaşması anlaşılabilir bir
neden olabilir. Ancak özellikle livatalık suçlamasıyla gelen ‘hapis ve
politikadan belli süreliğine men’ cezasının neye tekabül ettiğini bir kez daha
düşünmek gerekir. Çünkü bu husus, bugün 93. yaşındaki Dr. Mahathir’in o dönem
70’li yaşlarının henüz başındaki Dr. Mahathir’inden farklı bir siyasi duruş
içerisinde olduğu yakinen gözlemlenmektedir.
1990’ların sonlarında yaşananlar,
UMNO içerisinde “Enversiz bir Malezya politikası” düşüncesini güden çevrenin, -kimi
eleştirilere rağmen-, İslamcı bir çizgide, hassasiyette olduğu kabul
edilebilecek Enver İbrahim’in şahsında bir siyasi manipülasyonlar parti içi güç
süreçlerine müdahaleleri söz konusudur.
1998 yılında
partiden ihracı, hapis cezası ve politikadan men edilmesinin ardından, Enver
İbrahim’in sadece Müslüman kitleler için değil, ülke genelinde sömürgeci güç
İngiltere’nin bıraktığı siyasi ve toplumsal çizgileri ortadan kaldıracak bir
siyaset modeline doğru yönelmesi bile son derece anlamlı bir gelişmedir. Ve bu
husus, kendi başına bir araştırma konusu olmakla öne çıkmaktadır.
“Dr.” Mahathir teşhisi yeniliyor
Ancak burada, Dr.
Mahathir’in Malezya politikasını yeniden yapılaştırıcı bir aktör haline
geldiğini ileri sürmem, bu ustanın yani Dr. Mahathir’in çırağı Enver İbrahim’le
yeniden benzer bir siyaset kulvarı üzerinde ittifak etmiş olmasına
dayanmaktadır. 2016 yılında usta ile çırağın, Enver İbrahim’in çokça çıktığı
bir mahkeme duruşması arasında görüşmesiyle başlayan bir süreçten bahsediyoruz.
Öyle ki, bu ayaküstü görüşme, 18 yılın ardından gerçekleşmesiyle, sembolik bir
önem taşımanın ötesinde, Malezya politikasının yeniden yapılandırılmakta
olduğuyla ve bu zemini oluşturmasıyla yakından alâkalıdır.
Dr. Mahathir’in
bugün Malezya siyasetini yeniden yapılandırmakta olduğunu ileri sürerken, “yeniden”
kelimesine başvurmak onun daha genç bir “doktor” olarak UMNO saflarında siyasete
başlamasından itibaren yapıp ettiklerini mercek altına almakla bağlantılıdır.
Bu konuya devam
edeceğiz…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder