Arakanlı Müslümanların çaresiz bekleyişi

18 Mart 2009

Arakanlı Müslümanlar Açelilerin konuğu almaya devam ediyor. İki buçuk aydır Açe'de bekleyen Arakanlılı mültecilerin sorununa kalıcı çözüm bir türlü bulunamadı.

Cihan Kurtaran / Endonezya / TİMETURK

Arakanlı Müslümanların ağırlıkta olduğu iki tekne dolusu 391 göçmenin Endonezya Cumhuriyeti’nin Açe Eyaleti’nde karaya çıkmalarından bu yana iki buçuk ay geçti. Ancak geçen bu süre zarfında gerek ulusal ve bölgesel gerekse uluslararası çevrelerin yakın ilgisi ile karşılanan Arakanlı mültecilerin sorununa kalıcı bir çözüm bulunamadı. Umutlar 29 Mart-3 Nisan tarihleri arasında Tayland’da düzenlenen ASEAN toplantısında alınacak olası karara odaklanmıştı. Ancak buradaki toplantıda, ASEAN ülkeleri geleneksel olarak, hiçbir ülkenin içişlerine müdahale etmeme kuralı üzerinden hareket ederek, Myanmar yönetimini Arakanlı Müslümanlara yönelik ayrımcı ve insanlık dışı müdahalelerini sona erdirecek bir gelişme yaşanmadı. 
Mülteciler sorununun gündeme geldiği ilk günlerde İslam Örgütü Konferansı Genel Sekreteri Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu Birleşmiş Milletleri göreve çağırmıştı. Ancak, bugüne kadar Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komiserliği’nden somut bir adım gerçekleşmedi. Endonezya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Açe Eyaleti Weh Adası Sabang Limanı ve Kuzey Açe’de Ide Rayeuk’da konuk edilen Arakanlı mültecilerin statülerini belirleme konusundaki girişimlerinden de olumlu bir sonuç çıkmadı. Endonezya merkezi hükümeti Tayland’da yapılacak ASEAN toplantısında sonuçlandırılacağını düşünerek siyasi ve uluslararası ilişkiler bağlamındaki öneminden ötürü, mülteciler sorununu soğutma girişimlerinde bulundu. Ancak beklenen gelişme olmadı. Mülteciler sorunu ASEAN ülkelerinin iç işlerine karışmama kararından ötürü Myanmar hükümeti nezdinde gerekli siyasi ve ekonomik baskılar yapılamadı.
Myanmar Başbakanı Endonezya’da
Myanmar Başbakanı General Thein Sein 16-17 Mart tarihlerinde Endonezya’ya resmi bir ziyarette bulundu. Myanmar’da 2010 yılında yapılması planlanan demokratik seçimler arefesinde, başbakan Sein’in, Güneydoğu Asya’nın en büyük demokratik ülkesi Endonezya’ya bu ziyareti büyük önem taşıyor. Batılı ülkeler nezdinde kabul edilmeyen ve siyasi ve ekonomik yaptırımlara maruz kalan Myanmar, bölge ülkeleri tarafından da -batılı ülkeler kadar olmasa da- demokratikleşme konusunda taleplerle karşılaşıyor.
Myanmar diktatörlükle yönetilen bir ülke olmasına rağmen, Endonezya yönetimi iki ülke arasındaki ilişkilere önem veriyor. Bu çerçevede, Endonezya yönetiminin en üst kademesindeki yöneticiler Myanmar yönetimini insan hakları ve demokrasiye saygılı bir çizgiye çekme konusunda ellerinden gelen gayreti gösteriyorlar. 
Endonezya Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudyohono, tıpkı ülkesindeki son dönem reform hareketinin liderliğini yaptığı gibi, Güneydoğu Asya ülkeleri arasında diktatörlükle yönetilen, Sein nezdinde, Myanmar yönetimine de demokratikleşme ve insane haklarına saygılı bir politika izlenmesi yönünde tavsiyelerde bulundu. Yudyohono ayrıca, aralarında Myanmar’un önde gelen insan hakları savunucusu ve 1990 yılında yapılan ancak askeri cunta yönetimince geçersiz addedilen demokratik seçimlerin galibi ve şu an evinde göz hapsinde tutulan Aung San Suu Kyi başta olmak üzere siyasi tutukluların bir an önce özgürlüklerine kavuşturulması konusundaki taleplerini iletme fırsatı buldu. 
Arakanlı Mülteciler Bir Süre Daha Açe’de Konuk
Sein’in ziyareti, aynı zamanda, Arakanlı mülteciler sorununun da ele alınmasına neden oldu. Endonezya Devlet Başkanı Sayın Yudyohono’nun Arakanlı mülteci Müslümanlar sorununa pratik çözüm bulunması yönündeki talebine Sein, konuyla yakından ilgilendiklerini, ancak söz konusu mültecilerin Myanmar asıllı olmalarının kanıtlanması halinde ülkeye kabul edebilecekleri şeklinde karşılık verdi.
Gelinen bu noktada mültecilerin ellerinde herhangi resmi bir kimlik belgesinin olmaması statülerinin ve dolayısıyla geleceklerinin belirsizliğini koruyacağı anlamını taşıyor. Bunun üzerine, Endonezya Cumhuriyeti Açe Eyaleti’nde konuk edilen 391 kişilik mülteci grubunun ülkede kalmaları uzatıldı. Gözlemciler, Endonezya merkezi hükümetinin bu kararı almasında, Açe resmi makamlarının ve sivil toplumunun din kardeşi olarak bildikleri Arakanlı mülteci Müslümanlara yönelik yakın ilgi ve alâkasının önemli payı olduğunu ileri sürüyorlar. 
Haftalar boyu gerek Tayland ordusunun baskısı gerekse aç, susuz okyanusa bırakılmalarının ardından Açe halkının ve yerel yönetimlerinin büyük ilgisi ve yardımı ile karşılaşan Arakanlı mülteciler insanlık onuru ile yeniden tanışmanın sevincini tattılar. Bu süreçte, Türkiye’den İHH ve İstanbul Uluslararası Kardeşlik ve Yardımlaşma Derneği (IBS) gibi yabancı organizasyonlar mültecilere yardım götürmeyi başardı.