Mehmet Özay 17.04.2024
Kamu idaresi ve ekonomi alanında uzman olan ve uzun yıllar hem, kamu sektöründe hem de, DAP hükümetlerinde yer alan 51 yaşındaki Wong, Singapur’da yeni lider profili olarak dikkat çekiyor.
Söz konusu bu siyasi karar, Ada ülkesi Singapur’da herhangi bir seçim sonucu ortaya çıkmış değil…
Aksine, 2022’den bu yana gündemde olan başbakanlık değişiminde karar, bizzat Lee Hsien’den geldi.
Sürpriz değil
2005 yılında, Lee Hsien’in başbakanlığının daha ilk yılında yanındaki en yakın isim olan Wong’un bugün başbakan olarak Singapur’u yönetmeye hazırlanması bir sürpriz değil…
Uzun yıllar Ada ülkesi yönetiminde
bakan ve ardından, Ada ülkesinin üçüncü başbakanı olarak görev yapan Lee Hsien,
uzun yılların getirdiği yorgunluğun yanı sıra, sağlık sorunları nedeniyle de
görevi bırakacağını birkaç yıl öncesinden gündeme getirmişti.
Başbakanlık değişimi, Ada’nın
bağımsızlığını kazandığı 1965 yılından itibaren ülkeyi yöneten
Demokratik Eylem Partisi’nin (Democratic Action Party-DAP) Kasım ayında kuruluşunun 70. yılı kutlamalarından önceye denk gelmesi de önemli.
Ada’da bir dönem bitiyor
Lee Hsien’ın böylesine önemli bir dönemde kendi arzusuyla, başbakanlık koltuğunu terk etmesi, Ada’da bir dönemin kapanması anlamı taşıyor.
Kurucu başbakan Lee Kuan Yew (1965-1990) ile ikinci başbakan Goh Chok Thon’un (1990-2004) 2. Dünya Savaşı dönemi siyasetçileri olmaları ve oğul Lee Hsien’ın 20. yüzyıl’ın ikinci yarısındaki tüm sorunlarına tanık olmuş bir siyasetçiydi.
Lawrenge Wong ise, bu yüzyılın ürünü ve yeni bir yüz olarak Ada siyaset arenasında yer alacak.
Bununla birlikte, yine Ada siyasal geleneğinde gözlemlendiği üzere başbakanlıktan ayrılan siyasetçi kabinede ‘olağanüstü bakan’ sıfatıyla yer alarak devlet bilgi ve tecrübesini hükümet üyeleriyle paylaşmaya devam ediyor.
Ada’nın güçlü siyaseti
Güneydoğu Asya’nın en küçük ancak, neredeyse her açıdan en gelişmiş Ada ülkesi Singapur’da böylece, bir dönem geri kalmış olacak.
Bu gelişme, Singapur iç siyaseti dışında özellikle, ASEAN açısından önemli bir dönemin başlaması anlamına gelecek.
Lee Kuan Yew gibi kendine özgü nitelikleriyle dünya siyaset tarihinde yer etmiş bir siyasetçinin ardından, Lee Hsien kararlılığı ve istikrara dayalı politik yaklaşımlarıyla ASEAN içerisinde önemli bir rol oynadı.
Özellikle, yüzyılın başından bu yana giderek artan ABD-Çin kutuplaşmasında, bölgesel bir birlik olarak ASEAN’ı iki kutuptan birine güçlü eğilimi olmaktan kurtaran politikaların ardında, hiç kuşku yok ki, Singapur siyaset liderlerinin önemli bir payı var.
Ada’da seçim
Kimi gözlemciler, başbakanlıkta yapılacak bu değişimden amacın, yakında yapılması beklenen genel seçimlerde DAP’ın, yeni yüzlerle seçmen karşısına çıkmayı arzu ettiğine dikkat çekiyor.
Bununla birlikte, Ada siyasal geleneğinde bu tür ‘yenilikçi’ isimler pek fazla siyasal gündemi belirlemediği dikkate alındığında, yukarıda dikkat çektiğim üzere, Lee Hsien’ın yılların verdiği yorgunluk ve sağlık sorunlarının öne çıktığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Bunun yanı sıra, her ne kadar, başbakan yardımcısı ve maliye bakanı görevini yürütse de, Lawrence Wong’un karizmatik bir lider olduğunu söylenemez. İşini bilen, işini yapan bir siyasetçi o kadar…
Başbakanlık gibi önemli bir makamda yapılacak değişikliğin, kovid-19 sonrasında, özellikle son bir yılda yaşanan bazı olumlu değişimlere karşın ekonomideki durgunluk ve özellikle, küresel belirsizlik ve bunu tetikleyen Avrupa ve Ortadoğu’daki savaş atmosferi karşısında, ne tür bir tepki üreteceğini şimdiden söylemek güç.
Böylesine kritik bir süreçte, başbakan değişikliğinin yapılıyor olmasının getireceği bazı riskler olduğunu da söylemek gerekiyor.
Başbakanlıkta yumuşak geçişler
Lee Hsien, Ada’nın kurucu başbakanı ve babası olan Lee Kuan Yew’un ardından, başbakanlık koltuğuna oturan Goh Chok Tong’dan sonra Ada yönetiminde söz sahibi olmuştu.
Başbakanlığı öncesinde, her iki dönemde de, bakanlık görevlerinde bulunan Lee Hsien’i hem, babası hem de, kurucu başbakan sıfatını taşıyan Lee Kuan Yew’un ideallerini Ada siyasetinde devam ettiren isim olarak zikretmek yanlış olmayacaktır.
Lee Hsien, başbakanlığı bırakacak olsa da, şimdiden Wong kabinesinde ‘olağanüstü bakan’ sıfatıyla yer alacağı kesinleşmiş durumda.
Ada’nın, 1965’den bu yana olan siyasal tarihine bakıldığında uzun dönemli DAP’ın eğemenliğinde bir siyasal yaşamın yanı sıra, uzun dönemli başbakanlıklarla istikrarlı bir gelişme kaydedildiğini söylemek mümkün.
20. yüzyıl ikinci yarısında, Batı’nın demokrasi ve demokratikleşme söylemleri karşısında, “Asyalılık değerleri” kavramıyla gündemi belirleyen, Malezya’da başbakan Dr. Mahathir Muhammed’le birlikte, Batı siyasal çevreleri ve akademi dünyasına ‘ders veren’ Lee Kuan Yew’un, uzun dönemli siyasal yaşamlarını istikrarlı süreçler olarak ortaya koymaları, hiç kuşku yok ki, bu ideolojik tutumlarının en önemli dayanağını teşkil ediyordu.
Singapur’da
Mayıs ayı ortasında gerçekleşecek başbakanlık değişimi, Ada iç siyasetinde
DAP’ın Lawrence Wong ile siyaset dünyasında var olmaya devam edeceği anlamı
taşıyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder