Mehmet Özay 24.02.2020
Malezya’da siyaset
kazanı kaynıyor... Başbakan Dr. Mahathir Muhammed istifa dilekçesini Federal
sultan’a sundu.
Hafta sonu, ‘Malay
birliği kurma’ söylemiyle yola çıkanların başarısızlığının ardından gelen bu
istifa siyasette yeni gelişmelerin olacağının habercisi.
Enver İbrahim’in
başında bulunduğu Halkın Adaleti Partisi’nden (Partai Keadilen Rakyat- PKR) 11 milletvekili istifa etti. Bu
gelişme, parti içinde Enver İbrahim karşıtı söylemi ile dikkat çeken ve hafta
sonu başta Dr. Mahathir’in kurucusu olduğu Yerli Birlik Partisi (Parti Pribumi Bersatu) olmak üzere
muhalefetteki UMNO ile görüşmelerde yer alan Azmin Ali ve Zuraida Kamaruddin’in
parti üst düzey kurulu tarafından hainlikle suçlanarak ihraç edilmeleri
ardından geldi.
Hükümette ekonomi
bakanı olan Azmin Ali ile Emlak ve Yerel Yönetim Bakanı olan Zuraida
Kamaruddin’in bir süredir parti içinde Enver karşıtlıkları muhalefet tarafından
da destek görüyordu.
PKR’da gerçekleşen
bu istifa hükümetin parlamentoda çoğunluğu kaybettiği ve hükümetin de facto düşmesi anlamına geliyor.
Hedef Enver İbrahim
Hiç kuşku yok ki,
hafta sonu, iktidardaki Umut Koalisyonu içinden ve muhalefet partileri arasında
yaşanan siyaset trafiği Enver İbrahim’in başbakanlığını önlemeye yönelik bir
girişimdi ve şimdilik başarısız olmuş gözüküyor. 20 yılı aşkın süredir hak
ettiği başbakanlığın yeniden ve bir başka biçimde engellenmeye çalışılmasıyla
bu girişimi Enver İbrahim’e yönelik bir sivil darbe adlandırmak mümkün.
Bazı çevreler
tarafından ‘Malay birliği kuruluyor’ söylemiyle dillendirilen gelişme halkın
seçtiği parlamentoya rağmen, parlamento dışı aktörlerin ve taleplerin açıkça ve
fiili olarak dillendirilmesinin bir sonucu olduğu görülüyor.
Demokrasi karşıtı girişim
Parlamento dışı
girişimlerin ülke demokrasisine zarar vereceği yönündeki sağduyulu açıklamanın
başbakan Dr. Mahathir Muhammed’in kurucusu olduğu ve hükümette gençlik ve spor
bakanı olarak görev yapan genç siyasetçi Syed Saddiq’dan gelmesi ise oldukça
anlamlıydı.
Saddiq’ın dün
yani, Pazar günü yeni bir iktidar kurma girişimi sürecinde Dr. Mahathir’e
söylediği iddia edilen bu siyasi görüşün, bugünkü gelişmelere doğrudan bir
etkisi olduğu ileri sürülebilir.
Sivil darbenin
görünür hedefinde Umut Koalisyonu bulunurken, ana hedefin Enver İbrahim olduğu
ortaya çıkmış durumda.
Bu gelişmeye
aşağıda değineceğim...
Dr. Mahathir’den yeni bir hamle beklentisi
Bugünkü en önemli
gelişme, hiç kuşku yok ki, Başbakan Dr. Mahathir Muhammed’in başbakanlıktan
istifasıdır. Ancak Dr. Mahathir’in istifasının yerine Enver İbrahim’i geçirme amaçlı olmadığı aksine yeni bir siyasi
hamlenin bir başka safhası olduğu iddialarının doğru olup olmadığını anlamak
için biraz daha beklemek gerekiyor.
Bununla birlikte,
hafta sonu yaşanan ve yeni bir iktidar kurma arayışında başarısız olunmasının
ardından gelen bu istifa açıkçası, Dr. Mahathir’in siyasi kariyerinde önemli
bir yer bırakacaktır.
Dünkü gelişmeler
yakından incelendiğinde açıkçası bu istifanın gelişi belliydi...
Dün akşam saatlerinde
Federal sultanla yapılan görüşmeler sonuç vermemesinin bu istifanın temel
nedenini oluşturuyor.
Ardından, bu sabah
Yerli Birlik Partisi (Parti Pribumi
Bersatu) genel başkan yardımcısı ve hükümette içişleri bakanı Muhyiddin
Yasin partinin Umut Koalisyonu’ndan çekildiğini açıkladı.
Hiç kuşku yok ki,
dünkü girişim Dr. Mahathir için önemli bir kayıp anlamı taşıyordu.
Bu nedenle, yeni
iktidar arayışlarının odağındaki Dr. Mahathir ve kurucusu olduğu Bersatu’nun ayrılması
yeni bir hükümet kurulmasını zorunlu kılarken, PKR genel başkan yardımcısı ve
hükümette başbakan yardımcısı olan Dr. Wan Azizah Wan İsmail’in Federal
Sultan’la yapılacak görüşmenin ardından yeni hükümeti kurması bekleniyor.
Azmin Ali’nin çıkışı
Pazar günkü
siyaset trafiğinin önemli isimlerinden biri hiç kuşku yok ki, PKR genel başkan
yardımcılarından ve federal hükümette ekonomi bakanı olan Azmin Ali bulunuyor.
1990’lı ve 2000’li
yılların başında Enver İbrahim’in en yakınında bulunmuş isimlerden olan Azmin
Ali, parti içerisinde bir hizbin başını çektiği gibi, başbakan Dr. Mahathir’in
yeni gözdelerinden biri olarak dikkat çekiyordu.
Malezya’da genel
anlamda reform hedefiyle iktidara gelen Umut Koalisyonu’nda çözülmede, hiç
kuşku yok ki, PKR içindeki hizbin rolü önemli. Bu durum, zaten belirli siyasi
çevrelerde yıllardır var olan Enver karşıtlığı üzerine kurulan yapılaşma için
oldukça elverişli bir imkan sunuyordu.
Malezya’da hükümet
değişimine gidilen bu süreç bir sürpriz olmasa da, pek çok kişiyi şaşırttığına
kuşku yok.
2018 Mayıs
seçimlerinden önce Dr. Mahathir’in o dönem hapisteki Enver İbrahim’le siyasi
ittifak girişiminin bir sonucu olarak kurulan hükümette bir süredir yaşanan
çoklu sorunlar bugün oluşan ittifak bloğunun kopuşuna tanık olunmasına neden
oldu.
Bu sorunlardan
biri, Dr. Mahathir’in ittifak ortaklarına verdiği söylenen iki yıllık
başbakanlık sonrasında görevini Enver İbrahim’e devredeceği yolundaki sözüydü.
Daha önceki
yazılarımızda da dikkat çektiğimiz üzere, aradan geçen sürede Dr. Mahathir,
ülke ekonomisinin rayına oturtulmasını gerekçe göstererek söz verilen süre
zarfında başbakanlıktan ayrılmayacağını defaatle söylemesi, Enver İbrahim’le ve
iktidar ittifakını oluşturan partiler arasında gerginlikler yaşanmasına neden
olmuştu.
En son, Umut
Koalisyonu ittifakı liderleri arasında Cuma günü yapılan toplantıda
başbakanlıktan çekilme kararının Dr. Mahathir’e bırakıldığı açıklanmıştı.
Toplantıda özellikle Demokratik Eylem Partisi (Democratic Action Party-DAP) ve Emanet Partisi (Amanah) liderleri
tarafından Dr. Mahathir’in başbakanlığı bırakması konusundaki baskının
gerginliğe neden olduğuna vurgu yapılıyor.
Federal meclisteki
dört partinin ittifakıyla oluşan hükümette belirleyici husus, Dr. Mahathir’in
geçici başbakanlığı ve ondan sonra Enver İbrahim’in yirmi yıldır beklediği
başbakanlık koltuğuna oturmasıydı.
Dr. Mahathir, daha
seçimler öncesi yapılan görüşmelerde, iktidara gelinmesi halinde, başbakanlığı
iki yıl sürdüreceği yolunda anlaşılan konu üzerinde zamanla yapılan polemikler
bugün ayrışmanın belkemiğini oluşturduğu düşünülebilir.
Ancak bu süreçte,
Dr. Mahathir’in elini giderek daha da güçlendirmesi, özellikle de Enver
İbrahim’in başında bulunduğu PKR içinde ekonomi bakanlığı konumuna getirilen
Azmin Ali’nin yürüttüğü muhalif kanadın güç bulmasının rolü yadsınamaz.
Dr. Mahathir’siz yeni bir ittifak
Bugün yaşanan
ayrışmayı daha 2018 seçimleri öncesinde “Dr. Mahathir’le bir kez daha mı,
Hayır” diyerek reddeden kesimler vardı. Veya bu ittifaka Dr. Mahathir dönemi
politikaları ve siyaset ahlakı tartışmalarına taraf olan veya bunları yakından
duyanlar bu ittifaka hayır diyorlardı.
Bugün bu çevreler
kendilerini “evet haklı çıktık” diyebilirler. Ancak ne 2018 seçimleri öncesinde
ittifakın oluşmasında ne de bugün ittifak yapısının çökerek iktidarın
kaybedilmesinde Enver İbrahim’in doğrudan, kasıtlı bir eyleminden bahsetmek
mümkün gözükmüyor.
Dr. Mahathir’in
daha o dönem hapisteki Enver İbrahim’i ziyaret ederek ittifak görüşmeleri için
aldığı inisiyatifin ve seçim zaferinin ardından, iki yıl gibi bir süre
geçmişken iktidarı ve özellikle de Enver İbrahim merkezli ittifak bloğunu
dışarda bırakmak suretiyle yeni bir ittifak arayışına girmesinin çıkar
ilişkileri ile açıklanabilecek nedenleri olduğuna kuşku yok.
Ancak konunun salt
bu bağlama sıkıştırılması, aynı zamanda Dr. Mahathir’in siyasi kalibresine
yönelik bir ithamlar zincirinin oluşması anlamı da taşıyacaktır.
Dr. Mahathir’in
zehir gibi bir politikacı olduğuna kuşku yok. Ancak her politikacı gibi
yakın/uzak çevresinin ulus-devlet denilen ülkenin kendini bağlı hissettiği
köklerden neşet eden yapısal unsurlarının etkisi altında kalmadığı söylenemez.
Malezya’da
kaynayan siyaset kazanında önümüzdeki günlerin de hareketli geçeceğine kuşku
yok. Yeni bir iktidar koalisyonu kaçınılmaz görünüyor. Halkta Enver İbrahim’e
yönelik destek halen varlığını sürdürürken, siyasetin karanlık koridorlarından
ne tür hamleler çıkacağı izlemeye değer.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder